To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
9.Statuty Kazimierza Wielkiego i ich redakcje. W XIV i XV w przeważało nadal prawo zwyczajowe, którego moc opierała się na stosowanych od dawna zwyczajów. Podkreślało to role tradycji w prawie zwyczajowym. Niestosowanie jakiejś zasady w praktyce (desuetudo) prowadziło z czasem do jej uchylenia. Jednak coraz większe znaczenie uzyskiwało prawo zwyczajowe. W prawie pisanym szlachta widziała obronę przed samowolą urzędników. Najważniejszym pomnikiem prawa stanowionego były statuty Kazimierza Wielkiego, wydane odrębnie dla Wielkopolski i Małopolski co odzwierciedlało różnice w stosunkach wew. tych dzielnic. Były spisane w latach '50 i '60 XIV w. Statut Wielkopolski był wcześniejszy. Został wydany przy współudziale ar. gnieźniejskiego, prałatów, możnowładców i szlachty na wiecu ustawodawczym. Statut Małopolski był późniejszy. Był całością złożoną ze statutu uchwalonego na wiecu w Wiślicy i zwodu szeregu przeważnie późniejszych ustaw. Statut Wielkopolski ( 1356- 1362) składał się z 34 artykułów a Małopolski z 59 art. Statuty zawierały przepisy dotyczące ustroju i prawa sądowego, głównie karnego. Statuty nie wyczerpały żadnego z działów prawa. We wstępie do Małopolskiego król podkreślał, że głównym jego zadaniem jest ujednolicenie prawa i praktyki sądowej. Ze statutem Małopolskim połączono później krótki ustawy- ekstrawaganty ( ustrój, elementy prawa prywatnego i cywilnego) oraz art. O charakterze prejudykatów - były sformułowane jako kazusy. Z całości tego materiału prawnego powstały zwody tj. układy ( redakcje ) statusów Wielkopolskiego i Małopolskiego. Na zakończenie dopisano tzw. petyta, czyli projekt norm prawnych , jeszcze ostatecznie nie sformułowanych. Statut Małopolski liczył przeszło 100 przepisów a Wielkopolski ok. 50 (razem 160). Do tego dodawano summy, tj . streszczenia , które powodowały ściemnienie. Najbardziej rozpowszechnione były w XV w - redakcja tzw . dygestów ( 134 art.), obejmujące w jednolitym układzie wszystkie przepisy Małopolskie i Wielkopolskie, miały zasięg ogólnopolski. W 1449 dokonano najstarszego przekładu, którego dokonał kanonik kapituły warszawskiej - Śiwętosław z Wojcieszyna. Kontynuacją ustawodawstwa z czasów Kazimierza Wielkiego były statuty uchwalane w XV w przez Sejmy Walne. W 1420 roku wydano statut warcki , który dołączono do statutów. Były dopełnieniem statutów Kazimierza Wielkiego. Część norm Kazimierza nie była stosowana i statut warcki przywraca stare prawa. Przywracanie była to reasumpcja . Obok statutów uchwały sejmowe formułowano jako konkluzje, z których najstarsza zachowały się z 1444 r. W 1488 w Lipsku ukazał się pierwszy drukowany tekst statutów. Inkunabuły pierwsze drukowane statuty do XV w. Później połączone je w syntagmata (z grec. Ustawa zasadnicza), które zawierały 151 art. Drugim spisem prawa takim jak statuty były „zwyczaje ziemi łęczyckiej” nieznanego autora. W 1506 - wychodzą „
(…)
…). Spisał on prawo dzieląc je na prawo ziemskie (landrecht) i prawo lenne (lenrecht). Zwierciadło to trafiło do polski razem z osadnikami w drugiej poł. XIII w. Jego rozkwit wiązał się z tym, że było lepsze pod względem ekonomicznym. W 1230 r. Pojawił się „Weichbila magdeburski” czyli „biała księga magdeburska”. Była ona bardziej obszerna. Był to najważniejszy pomnik prawa niemieckiego, ważniejszego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)