Zwrot w filozofii - zainteresowanie człowiekiem - Sofiści, Sokrates. Sofiści działali w Grecji lądowej (okres rozkwitu Aten) i początkowo uważani byli za wędrownych nauczycieli, którzy nauczali przemawiania, prowadzenia dyskusji, dowodzenia twierdzeń, czyli retoryki. Początkowo cieszyli się powodzeniem i szacunkiem, gdyż rozwój demokracji doprowadził do zapotrzebowania na te umiejętności. Jednak po kilkudziesięciu latach zaczęli być coraz mniej popularni, przeciwko nim formułowano zarzuty:
- pobierania opłat za naukę, co uważane było za niewłaściwe. Grecy dążyli do osiągnięcia takiego statusu majątkowego, aby wyzwolić się od obowiązku pracy zarobkowej, człowiek bowiem powinien zajmować się innymi rzeczami - wojnami, zawodami sportowymi i ucztowaniem. Sofiści pobierając opłaty degradowali działalność intelektualną.
- zarzucano im również psucie młodzieży poprzez uczenie jej przewrotnych reguł, uczyli jak skutecznie wygrać dyskusję bez względu na to, czy ma się rację. Sofiści nie wierzyli w istnienie prawdy obiektywnej.
Opinia o sofistach stopniowo się zmieniała. Pod koniec V w sofista nie oznaczał już mędrca lecz pseudonauczyciela.
Najwybitniejszym z sofistów był PROTAGORAS (V w p.n.e.)
podobnie jak Heraklit uważał, że świat nieustannie się zmienia, nie ma stałych właściwości, świat poznawany jest wyłącznie za pomocą zmysłów - SENSUALIZM
Nie ma absolutnych wartości, ponieważ to, co próbujemy poznać nieustannie się zmienia. Wszystko jest zależne od człowieka - RELATYWIZM skrajny - człowiek jest miarą wszechrzeczy, każda jednostka jest autonomicznym źródłem twierdzeń tylko dla niej obowiązujących. To był najbardziej radykalny pogląd sofistów, który spotkał się z ostrą krytyką. Zarzucono mu, ze gdyby tak było, to człowiek nie byłby w stanie podjąć żadnej decyzji, gdyż by rozważyć jakieś dwa sądy i uznać jeden z nich za prawdziwy potrzeba jakiegoś obiektywnego kryterium. Sofiści natomiast stwierdzali, że idea prawdy obiektywnej jest niepotrzebna, ponieważ człowiek podejmując decyzję odwołuje się do konsekwencji praktycznych. Dlatego człowiek może zmienić decyzje lub osąd w zależności od sytuacji i tego co mu bardziej pasuje.
Taki pogląd nazywamy PRAKTYCYZMEM
Krytycy sofistów mówili, że relatywizm nie odnosi się do przeszłości gdyż istnieją pewne normy, które są ponadczasowe i absolutne wartości, które zawsze obowiązują. Sofiści przyznali, że te normy i wartości istnieją, lecz nie są to wartości absolutne, zachowują tylko pewną względną trwałość, bo ludzie przestrzegaja je, bo są korzystne dla ludzi jako całego gatunku. Sytuacja ta może się zmienić i świat może przyjąć nowe normy. Ich względna trwałość wynika z konwencji (umowy). Po †znanie poprzez rozum.
(…)
… i położnej, on sam nigdy nie pracował zarobkowo dzięki niewielkiemu majątkowi rodziców. Często był przedmiotem kpin i pogardy , co cierpliwie znosił. Żył skromnie, miał żonę Ksantypę. Gdy wyrocznia w Delfach orzekła, ze jest najmądrzejszym człowiekiem, początkowo nie chciał się z tym zgodzić. Prowadził rozmowy z ludźmi, aby przekonać się, czy są od niego mądrzejsi. Doszedł jednak do wniosku, że choć…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)