Sławomir Mrożek (ur. 1930 w Borzęcinie ) - polski dramatopisarz i prozaik. Autor satyrycznych opowiadań i utworów dramatycznych o tematyce filozoficznej, politycznej, obyczajowej i psychologicznej. Debiutował w 1950 roku jako rysownik, od 1953 publikował cykle rysunków w Przekroju . W 1962 został jednym z czterech pierwszych laureatów literackiej nagrody im. Kościelskich . W 1968 na łamach prasy francuskiej opublikował list - protest przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. W 1963 wyemigrował z kraju, mieszkał w Paryżu , USA , Niemczech i Meksyku . W 1996 powrócił do Polski. W 2002 roku przeżył udar mózgu, którego wynikiem była afazja . Skutkiem tego utracił możliwość posługiwania się językiem zarówno mówionym jak i pisanym. Dzięki terapii, która trwała około trzy lata, odzyskał zdolność pisania i mówienia. Efektem walki z chorobą jest jego autobiografia. W grudniu 2004 r., za książkę Varia. Jak zostałem filmowcem , uhonorowany został Nagrodą Krakowska Książka Miesiąca . Ważniejsze utwory Sławomira Mrożka: Słoń (1957) Policja (1958) Wesele w Atomicach (1959) Tango (1964) Emigranci (1974) Portret (1987) Lew (1991) Miłość na Krymie (1993) „ Tango", dramat z roku 1964 ( prapremiera w Teatrze Dramatycznym w Warszawie w tym samym roku), to utwór parodiujący konwencję tradycyjnego dramatu rodzinnego. Członkowie groteskowo ukazanej rodziny są przedstawicielami trzech pokoleń. Eugeniusz i Eugenia, żałosni staruszkowie, pozują na nastolatków. Stomil i Eleonora (pokolenie średnie) to para, owładnięta ideą wyzwolenia od wszelkiej konwencji - nie istnieją dla nich żadne zahamowania moralne. Pokolenie najmłodsze reprezentuje główny bohater, Artur, i jego narzeczona, Ala. Na scenie pojawia się też Edek, doskonale prymitywny osiłek. Wszystkie postacie - poza Arturem - są groteskowo zdeformowane, karykaturalne.
Bohaterów zaprzątają dyskusje na temat awangardyzmu w życiu i w sztuce. Stomil i Eleonora znaleźli się w absurdalnej sytuacji. Odrzucając konwenanse moralne i etyczne stali się niewolnikami konwencji (polegającej właśnie na braku konwencji). Zwalczyli już wszelkie reguły, dalszy postęp awangardyzmu wydał się niemożliwy. Stomil wpadł w pułapkę przeintelektualizowania. Potrzeba analizowania wszelkich zjawisk rozrosła się u niego do absurdalnych rozmiarów, zatraciła jakikolwiek sens. W tej sytuacji zbawcza okazała się obecność Edka. Kult intelektualizmu został zastąpiony kultem brutalnej, prymitywnej siły fizycznej i naturalności (przypomina to odczuwaną przez Miętusa - jednego z bohaterów powieści Gombrowicza „Ferdydurke" - potrzebę bratania się z parobkiem). Na przekór utartym schematom u Mrożka z konwencji wyzwalają się przedstawiciele starszego pokolenia. Młodzieniec Artur odczuwa rozpaczliwą potrzebę ładu moralnego, oparcia w dawnych wartościach. Pragnie zmienić wrogi świat, zaczyna od próby przywrócenia zasad moralnych we własnej rodzinie. Planuje tradycyjny, mieszczański ślub z Alą, porządkuje dom. Cyniczna Ala zdradza go jednak z Edkiem.
(…)
… aspiracje i niemoc współczesnej inteligencji, kryzys sztuki. Dramaturgię Mrożka umieszcza się w nurcie teatru absurdu. Mrożek buduje sytuację absurdalną zderzając ze sobą stereotypy i ściśle zdefiniowane i najczęściej skontrastowane ze sobą postaci. Śledzi sprzeczności w działaniu człowieka, który musi odnaleźć się w pewnej, z góry określonej konwencji. Stawia przede wszystkim pytanie o moralność i etyczne…
… Arturowi dramat. Sztuka jest bez sensu. To jakiś obraz raju z Adamem i Ewą w roli głównej, z wężem w domyśle. W trakcie pokazu gaśnie światło. Artur ma już wszystkiego dość. Musi wprowadzić w rodzinie ład i porządek. W tym momencie przychodzi Ala, jego kuzynka, której ma zamiar zwierzyć się ze swoich planów. Artur i Ala mają się ku sobie. Jednak, o ile Artur myśli o ślubie, Ala nie widzi potrzeby…
… i kulturowym czy obyczajowym „garniturze”. Autor, posługując się zarówno parodią, jak i pastiszem, próbował zdefiniować zasady, wedle których człowiek funkcjonuje w mikrospołeczności czy w społeczeństwie. Mrożek bardzo szybko zyskał miano czołowego polskiego prześmiewcy i kpiarza, który doskonale demaskuje, analizuje i przenicowuje absurdalną rzeczywistość PRL-u. Na jego sztukach publiczność w lot łapała…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)