To tylko jedna z 7 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Proces kognicyjny Geneza procesu kognicyjnego Genezy procesu kognicyjnego doszukiwać się można w niektórych postępowaniach o charakterze administracyjnym, stosowanych pod koniec republiki. O zastosowanie środków administracyjnych do ochrony interesów mogła zwrócić się do magistratury strona pozbawiona ochrony procesowej. Magistratura, jeśli uznała, że prośba zasługuje na uwzględnienie, rozpatrywała sprawę i wydawała decyzję, gwarantując zarazem jej wykonanie środkami, które stały się do jej dyspozycji.
Zakres stosowania tej praktyki rozszerza się znacznie za czasów cesarstwa, od Augusta poczynając. Cesarz, jako stojący na szczycie drabiny hierarchicznej magistratur rzymskich, miał również prawo rozstrzygania spraw w trybie administracyjnym.
Wraz ze stabilizacją kompetencji podległych cesarzowi urzędników sprawy mogły być rozpatrywane także przed ich trybunałem. Organami kompetentnymi do rozstrzygania sporów w procesie kognicyjnym byli urzędnicy wyznaczeni przez cesarza. Do nich należeli prefekci, konsulowie, pretorzy, inni urzędnicy niższego stopnia a nawet senat. Każdą sprawę mógł oczywiście rozpatrywać cesarz osobiście. W przeniesionym z Rzymu na prowincję procesie kognicyjnym orzekali funkcjonariusze administracji państwowej.
Co do procesu kognicyjnego, stwierdzić należy, iż wpływ jego na rozwój prawa procesowego na kontynencie europejskim, zwłaszcza na proces kanoniczny jest ogromny. Jego ślady widzimy również w szeregu instytucji współczesnego polskiego procesu cywilnego.
Organizacja sądownictwa. W okresie dominatu wymiar ten jest już zorganizowany hierarchicznie, a wykonuje go aparat administracji państwowej. Nastąpiło zatem stopienie się dwóch funkcji państwowych. Na czele tej drabiny stał cesarz. W jego imieniu wydawane są wszystkie wyroki sądowe, tak przez podległych mu urzędników, jak i ich delegatów. Z tego tytułu każdy obywatel miał teoretycznie prawo zwrócić się do cesarza z prośbą o rozstrzygnięcie jego sporu, a jeśli nie czynił tego bezpośrednio, sprawa jego mogła trafić przed trybunał cesarski drogą odwołania od wyroków sądów niższej instancji.
Na czele hierarchii w aparacie wymiaru sprawiedliwości obu stolic stali prefekci miejscy. W prowincjach sąd sprawował rector prowincji albo jego zastępca. Każdy z wymienionych urzędników mógł przekazać swoje kompetencje w zakresie sprawiedliwości osobie przez siebie powołanej, a także wybranym przez strony arbitrom, których zatwierdzał kompetentny urzędnik.
Posiedzenia sądu mogły odbywać się w każdy dzień z wyjątkiem dni świątecznych, ale nie publicznie tylko w pomieszczeniach zamkniętych.
(…)
…, których zatwierdzał kompetentny urzędnik.
Posiedzenia sądu mogły odbywać się w każdy dzień z wyjątkiem dni świątecznych, ale nie publicznie tylko w pomieszczeniach zamkniętych.
Wszczęcie i przebieg postępowania sądowego.
Litis denuntiatio - jest to pismo procesowe, w którym powód przedstawia zwięźle swoje roszczenie wobec pozwanego i wzywa go do stawienia się w określonym terminie w sądzie.
Ów termin wynosił na ogół…
… przed sądem niezbędne do dalszego postępowania pisma procesowe i imieniu swojego klienta.
Powód o ile pozwany nie uznał przed sądem jego roszczenia, przedstawiał ustnie fakty i przeprowadzał wywód prawny w celu uzasadnienia swojego żądania. Przeciwnik jego tym wywodom ustnie się przeciwstawiał. Po tych czynnościach ma miejsce litis contenstatio. Wg Justyniana ma to miejsce po złożeniu przez strony…
… dokumentu publicznego, jeśli podpisane zostały co najmniej przez trzech świadków.
O sile dowodowej świadków decydowało przede wszystkich społeczne pochodzenie składającego zeznanie. Wywodzącym się z klas wyższych sędzia musiał dać wiarę przed zeznaniem osób niższego pochodzenia.
W pewnych przypadkach przysięga stron miała decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.
W postępowaniu dowodowym pojawiają…
… nie czynienia czegoś.
Postępowanie zaoczne - toczyć się ono mogło pod nieobecność powoda jak i pozwanego. Sąd podejmował jedynie starania, by nieobecnego sprowadzić do sądu. W tym celu executor trzykrotnie poszukiwał nieobecnego w jego domu, a jeśli usiłowania te nie dały rezultatu, przeprowadzano normalnie postępowanie sądowe.
Nieobecność pozwanego w procesie również nie stanowiła przeszkody do wydania wyroku…
… sprawiedliwości poświęcił Justynian. Podobnie jak jego poprzednicy Justynian widział w tym formę obrony interesów ubogich warstw społecznych przed nadużyciami ze strony czynników majętnych i uprzywilejowanych.
Proces reskryptowy.
Odmianą procesu kognicyjnego jest proces reskryptowy. Już w okresie pryncypatu sędzia mający trudności w rozwikłaniu jakiegoś problemu prawnego, mógł zwrócić się do cesarza z prośbą…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)