To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
PRAWA WŁASNOŚCI I ICH ZNACZENIE W GOSPODARCE
Prawa własności a wartość towaru
Na cenę wpływa to, czy mamy do czynienia z większą, czy mniejszą wiązką uprawnień. Przykłady:
Wartość licencji radiowej (z prawem transferu lub nie):
Wartość licencji zależy od uprawnień z nią związanych
Wartość ziemi rolniczej (z ograniczeniami wykorzystania lub nie):
Działalność Agencji Nieruchomości Rolnych (ograniczenia w kupnie, w użytkowaniu - ziemia rolna może być wykorzystana tylko jako ziemia pod uprawę, ograniczenia kupna dla obcokrajowców) Ograniczenia podziału działek (np. w Podkowie Leśnej - działka nie może być mniejsza niż 2,5 tys. m2, żeby domki nie były naćkane)
Bariery biurokratyczne (15 miesięcy na zarejestrowanie działki w Mozambiku, Building Institutions for Markets, BŚ, 2002)
Ograniczenia praw własności i ich skutki
Rezydualność uprawnień własnościowych: dobro będące przedmiotem własności nie może być używane do fizycznego szkodzenia innym podmiotom.
Kontrola cen i handlu:
Pułapy cenowe (np. czynszu, energii, itp.) - w wielu krajach, tzw. monopole naturalne (np. jeden dostawca energii);
Kupony, talony, bony;
Ograniczenia wiekowe lub czasowe (np. przy sprzedaży alkoholu) - np. do godziny 13 nie sprzedaje się alkoholu, albo w Stanach nie można czasem przewieźć alkoholu z jednego stanu do drugiego.
Przykład: Skutki kontroli czynszów w niektórych miastach amerykańskich (obniżyli czynsze żeby ludność było stać na mieszkanie):
Ograniczenie budownictwa,
Obniżka standardu mieszkań (jak niski czynsz to i standard niski),
Wzrost kryteriów pozaekonomicznych (np. rasowych) - jak już osiągnięto wszystkie pułapy, to sobie wybierali np. tylko białych.
Ocena skutków form wspierania mieszkalnictwa dla ubogich:
Budownictwo komunalne (jak w przykładzie) VS dopłaty do czynszów rynkowych dla osób najuboższych:
nie wprowadza się limitów czynszu, nie finansuje się z budżetu państwa budynków komunalnych, ale za to jeśli niski dochód i ileś dzieci, to przysługuje prawo do dopłaty w ustalonej wysokości, a mieszkanie wybiera się samemu - i było to efektywniejsze
Trudności zdefiniowania praw własności
Stopień ograniczoności uprawnień własnościowych ma wpływ na gospodarowanie zasobem oraz na internalizację kosztów i korzyści, związanych z użytkowaniem zasobu. Prawa własności należy precyzować - najgorsze są uprawnienia nieegzekwowane: rozmyte i niejasne. Trudności zdefiniowania praw własności w niektórych przypadkach:
(…)
… i hodowca bydła
Pole równiutko zasiane, nieogrodzone ziemie i krowy wchodzą w szkodę Możliwe rozwiązania kosztowne:
Budowa ogrodzenia, mniejsze stado, mniejszy areał zboża
Możliwe reguły (odszkodowania za szkody):
Odpowiedzialność rolnika (prawa hodowcy)
Odpowiedzialność hodowcy (prawa rolnika)
Która reguła lepsza? Tradycyjne podejście: szkoda i zadośćuczynienie
Kwestia efektywności: reguła wspierająca efektywność zarówno hodowli, jak i produkcji zboża Bez ogrodzenia:
Zniszczenia = $100 z rocznych dochodów z produkcji zboża
Budowa ogrodzenia: Wokół pola $50 rocznie, wokół pastwiska - $75 rocznie
Efektywnie: ogrodzenie wokół pola (w przypadku pierwszego rozwiązania - oszczędzamy $50, w przypadku drugiego - tylko $25) Pierwsza reguła jest bardziej efektywna niż druga
Inne rozwiązanie: ślub
dochody małżeństwa…
…) umożliwia, ułatwia osiąganie porozumień prywatnych, zmniejszając koszty transakcji.
Normatywny teoremat Hobbes'a: „Ustanawiaj prawo w taki sposób, aby minimalizować szkody, jakie niosą niepowodzenia porozumień prywatnych.”
Normatywny teoremat Coase'a: „Kształtuj prawo w taki sposób, aby usunąć przeszkody w osiąganiu porozumień prywatnych.”
Podstawowym problemem jest więc: Czy i jak prawo własności…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)