To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Pajęczynowy model równowagi rynkowej Poprzednio prowadząc rozważania dotyczące równowagi rynkowej przyjmowaliśmy, że producenci natychmiast reagują na zmiany ceny rynkowej zmianą wielkości podaży. Dotyczyło to również nabywców. O ile jednak w realnych warunkach jest tak, że nabywcy prawie natychmiast po zmianie ceny zmieniają wielkość swoich zamówień to w odniesieniu do wielu producentów jest to założenie daleko odbiegające od rzeczywistości. Dotyczy to szczególnie tych przypadków, kiedy cykl produkcyjny jest długi, wynosi kilka lub nawet kilkanaście miesięcy. W takim okresie sytuacja na rynku może się istotnie zmienić. Dlatego wytwórcy tego typu dóbr zazwyczaj starają się zabezpieczyć przed niespodziewanymi zmianami na rynku poprzez podpisywanie jeszcze przed rozpoczęciem produkcji umów na wykonanie określonego dzieła z podaniem ceny po jakiej zostanie ono sprzedane. Są jednak działy produkcji, kiedy takie rozwiązania są jeszcze stosunkowo rzadko stosowane. W Polsce przykładem tego typu rynków jest rynek rolno-spożywczy a zwłaszcza mięsny. W tym ostatnim przypadku cykl produkcyjny trwa kilkanaście miesięcy. Na przykład rolnik decydujący się na rozpoczęcie tuczu określonej ilości prosiąt nie zna ceny po której będzie sprzedawał swoją trzodę, gdy dojdzie ona do odpowiedniej wagi. Obserwacje praktyki doprowadziły do wniosku, że większość rolników prowadzących na małą skalę hodowlę przy decyzji o wielkości hodowli kieruje się głównie aktualnymi cenami. Zazwyczaj nie uwzględniają oni tego, że jeżeli produkcja teraz jest opłacalna to przyciągnie nowych producentów i najprawdopodobniej cena w przyszłości będzie mniej korzystna. Ten sam sposób myślenia dominuje również w okresach niskiej opłacalności produkcji. Niski procent producentów rozpoczyna wtedy produkcję przewidując, że niska cena dzisiaj zniechęci wielu innych dostawców danego produktu i tym samym za pewien okres można się spodziewać korzystnego wzrostu cen. Zobaczmy, jak funkcjonuje tego typu rynek. Aby symulować w możliwie prosty sposób opisane wyżej mechanizmy przyjmijmy następujące założenia:
Producenci ustalają optymalną wielkość produkcji w oparciu o cenę z bieżącego okresu ale do sprzedaży dochodzi dopiero w następnym.
Produkt nie nadaje się do długiego magazynowania i dlatego musi być sprzedany w danym okresie (nie można go przechować do następnego okresu).
Funkcje podaży i popytu są prostymi o typowym nachyleniu.
Prowadzone rozważania ilustruje rys. 1. Przyjmijmy, że cena w okresie wyjściowym wynosi p 0 . Zgodnie z założeniem 1 odczytujemy na funkcji podaży Y wielkość produkcji jaka pojawi się na rynku w okresie 1. Będzie to Y 1 . Konfrontując tą wielkość z popytem jaki będzie występował przy cenie p 0 stwierdzimy, że cena
(…)
…), który teraz zmodyfikujemy przyjmując, że Agencja Rynku Rolnego będzie w okresach nadprodukcji skupowała część nadwyżki podaży, by sprzedać ją w okresach niedoboru produkcji. Prezentuje to rys. 4.
Zobaczmy najpierw, co stałoby się gdyby Agnacja Rynku Rolnego skupiła w pierwszym okresie połowę nadwyżki podaży, która powstała w wyniku tego, że producenci spodziewając się ceny p0 przygotowali podaż w ilości Y1. Wielkość…
… niedoboru. Tak się stanie gdy interwencyjny skup towaru w pierwszym okresie wyniesie np. I2 (krótsza strzałka). Wtedy cena spadnie do poziomu p12. Na podstawie tej ceny w drugim okresie pojawi się podaż w ilości Y12, którą Agencja Rynku Rolnego zwiększy o zgromadzone wcześniej rezerwy. To spowoduje, że cena wzrośnie ale mniej niż gdyby nie było tej interwencji. Kontynuując to rozumowanie doprowadzimy do ukształtowania się na rynku ceny p* i wielkości obrotów X*=Y*.
Przedstawiony przypadek może być również ilustracją pokazującą jak trudno jest przeprowadzić skuteczne równoważenie rynku. Z powyższego rozumowania wynika m.in wniosek, że formułowane bardzo często postulaty aby interwencja Agencji Rynku Rolnego była tak duża aby utrzymać cenę, przy której wystąpiła nadwyżka podaży są całkowicie nieracjonalne…
… na tym, iż w pierwszym przypadku funkcja podaży była bardziej stroma od funkcji popytu (układ był stabilny - spirala zwijała się) a w drugim było odwrotnie (układ niestabilny - spirala rozwija się). Jak widać pominęliśmy w rozważaniach przypadek pośredni, gdy obie funkcje są tak samo strome, czyli w przypadku funkcji prostoliniowych oznacza to, iż wartość bezwzględna współczynników kierunkowych obu prostych…
… bardzo przypominają wykresy zmian cen np. wieprzowiny. Takie wahania rynku są źle oceniane tak przez producentów jak i nabywców. Sytuację poprawia rozwój giełd towarowych na których handluje się standaryzowanymi towarami, zazwyczaj przygotowanymi do długiego magazynowania. Fachowcy grający na takiej giełdzie w okresach niskich cen skupują towar aby go sprzedać w nadchodzącym okresie zwyżki cen albo podpisują…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)