Wykład z historii, z przedmiotu historia społeczna i polityczna Europy, który prowadzi na UMK w Toruniu prof. Stanisław Salmonowicz. Notatka 3-stronicowa w formacie docx. W treści notatki znajdują się takie pojęcia jak: monarchia wczesnofeudalna, monarchia patrymonialna, państwo jako własność rodu, interes władcy tożsamy z interesem państwa, prawo własności rodu, feudalizm, system lenny, feudalizm w znaczeniu społecznym i politycznym, komendacja, wasal, senior, rozwój stanów społecznych, monarcha jako ojciec, opiekun podwładnych, jakie były zadania władcy, zapewnienie poddanym bezpieczeństwa, zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi, zwierzchnictwo nad organizacją skarbową. W notatce także: trybut, najwyższy sędzia, królewska władza ustawodawcza, prawo zwyczajowe, precedensy, zgromadzenia dostojników, beneficjum, porządek tarcz, drabina lenna, chorągiew, inwestytura, diffidatio, felonia, obowiązki wasala, obowiązki seniora, wasal mojego wasala nie jest moim wasalem, podział państwa między synów, princeps.
Monarchia patrymonialna. Feudalizm w znaczeniu politycznym (system lenny) i społecznym
Termin „monarchia” wywodzi się z greki (monos - jedyny, archio - władztwo) i oznacza formę ustroju, w której władzę (dożywotnio i samodzielnie - ewentualnie wraz z innymi instytucjami państwa) sprawuje jednostka. Jest to najstarsza spośród historycznie znanych i najpowszechniejsza forma ustroju.Drugi człon - „patrymonialna”, wywodzi się z łaciny (patrimonium) i oznacza ojcowiznę, majątek spadkowy.Monarchia patrymonialna (wczesnofeudalna) to zatem forma ustrojowa, w której monarcha (cesarz, król, książę) traktował państwo jako własność rodu z którego pochodził. Był to bowiem pierwotnie wódz, który dokonał podboju i władca, który państwa bronił. Monarcha utożsamiał interes własny i rodowy z interesem państwa jako całości.Prawo własności rodu przenoszone było w dziedzinę prawa publicznego.
Monarchia patrymonialna pojawiła się jako forma ustrojowa w wyniku stabilizacji politycznej po Wielkiej Wędrówce Ludów. Z czasem monarcha musiał uzyskiwać coraz szerszą pomoc w rządach. Nagradzał więc swe sługi, a ci stawali się jego wasalami i sami rośli w potęgę, co w powolnym tempie w XIII i XIV w. spowodowało rozwój stanów społecznych i przekształcanie monarchii patrymonialnej w stanową.W obrębie monarchii patrymonialnej powstawały pewne szczególne formy organizacyjne - np. ustrój lenny (poprzez dobrowolną ugodę - komendację, jednostka słabsza - wasal, uzależniała się od silniejszej - seniora, w zamian za opiekę zobowiązując się do pewnych świadczeń).Podstawą rozwoju stosunków feudalnych było towarzyszące ludziom poczucie zagrożenia. Mianem „feudalizmu” możemy określić jedynie sam system lenny.
Jeśli władca uważał się za właściciela państwa, to i na odwrót: państwo w oczach prostego jego mieszkańca utożsamiane było z osobą władcy, który nim rządził.Władza monarsza była rozległa, ale od kwalifikacji osobistych władcy zależało, czy możliwości stojące do jego dyspozycji były w pełni wykorzystywane.Monarcha winien być dla swych poddanych władcą patriarchalnym, realizującym ideał utrwalony w świadomości społecznej (troskliwy, wyrozumiały, opiekuńczy, sprawiedliwy, surowy, dostojny ojciec podwładnych).Do monarchy należała reprezentacja państwa na zewnątrz oraz pełnia władzy wewnętrznej. W jej zakresie wyróżnić można:1. Zapewnienie poddanym bezpieczeństwa (obrona przed niebezpieczeństwami z zewnątrz oraz wewnątrz - ochrona dróg, targowisk, udzielenie opieki wdowom i sierotom
(…)
… dla możnowładców).
Rozbicie dzielnicowe różniło się od rozdrobnienia feudalnego tym, że państwo pozostawało pod władzą jednej dynastii i reprezentował je na zewnątrz jeden z jej przedstawicieli (senior albo princeps). Poza tradycją wspólnoty podtrzymywaną przez dynastię, utrzymywała się także jednolita organizacja kościelna.
System lenny tworzył więc ustrój zhierarchizowany, oparty nie na poczuciu więzi plemienno-szczepowej, lecz na osobistych związkach między ludźmi, polegających na lojalnym podporządkowywaniu się słabszych-silniejszym.
Nadmierne osłabienie władzy centralnej, rozdrobnienie feudalne i rozbicie dzielnicowe napotykało z czasem sprzeciw społeczny. Monarchia prowadząca politykę centralistyczną, liczyć mogła na poparcie ze strony rozwijających się miast, a także szeregowego rycerstwa…
… i włościan. Ułatwiało to ewolucję ku nowej formie ustrojowej - monarchii stanowej.
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)