"Ksiądz Marek. Poema dra matyczne we trzech aktach", dra mat Juliusza Słowackiego , powstały w 1843, wydany tego samego roku w Paryżu. Stanowi poetycki wykład towianistycznej historiozofii i prezentuje towianistyczny wzór osobowy. Akcja utworu oparta jest na epizodzie konfederacji barskiej - upadku Baru 20 VI 1768 , a postać tytułowa nawiązuje do autentycznej osoby karmelity Marka Jandołowicza, który odegrał znaczną role w pierwszej fazie ruchu konfederackiego, podsycając atmosferę egzaltacji religijnej i patriotycznej. Jednakże autor nie respektuje ściśle danych historycznych (np. uśmiercając Ks. Marka w Barze), a zarówno sam fakt historyczny, jak i główna postać ulegają usymbolicznieniu i wyolbrzymieniu. Krwawy zryw konfederatów ukazuje Słowacki jako zasadniczy przełom w dziejach narodu, moment śmierci Polski dawnej - monarchiczno-magnackiej, reprezentowanej przez Marszałka (M. Krasińskiego) i warchoła Kosakowskiego (przyszłego hetmana targowickiego), i narodzin Polski nowej - republikańskiej, demokratycznej, niosącej światu ideały prawdy, miłości i ofiary . Rzecznik nowej Polski i jej twórca to Ks. Marek: świadome n a rzędzie woli Boga, „Boży rycerz" wspierany przez „kolumny duchów", prorok na miarę Mojżesza i św. Jana Ewangelisty, rycerz chrześcijański, walczący mieczem o wiarę, kapłan reprezentujący przeci w stawiony oficjalnemu nowy Kościół i nową koncepcję Boga, rewelator rozumi e jący oczyszczającą i odradzającą rolę cierpi e nia, konieczność krwawych ofiar w historii; to „duch przewodni ", bez którego historia nie może się spełnić, charyzmatyczny prz y wódca i jednocześnie ofiara. Jest ideałem człowieka nowej epoki, przez którego działa Opatrzność i który rozpoczyna nowy etap dziejów ludzkości. Spośród innych osób na czoło wybijają się dwie postacie, złączone wzajemną fascynacją: Żydówka Judyta, która mszcząc się za niewinną śmierć ojca, umożliwia przez zdradę Rosjanom zdobycie Baru, rzuca następnie na nich klątwę zarazy i wreszcie ginie w podpalonym przez siebie mieście, i Kosakowski. Historia Judyty to dzieje „silnego ducha", który przez upadek i zbrodnię przeciwko realizatorom boskiego planu świata dochodzi dzięki przebaczeniu Ks. Marka do przyjęcia wraz z chrześcijaństwem zasad nowej wiary. Kosakowski, potężny, ciemny antagonista Ks. Marka, uosabiający wszystkie wady magnaterii, ale jednocześnie zdolny do poświęcenia się sprawie narodu człowiek czynu, łączy cechy łotra i bohatera, co zbliża go do typu genezyjskich zbrodniarzy z "Króla-Ducha". Przeżycia postaci dramatu zostały podniesione do miary najwyższych namiętności i potraktowane jako wykładniki ich życia duchowego. Z perspektywy ducha interpretuje także poeta wydarzenia historyczne. Dramatyzm jest przede wszystkim dramatyzmem wizji, oddanym przez dynamiczy 8-zgłoskowiec o zmiennym rytmie, nawiązujący do form pobudki, marsza, pieśni i tańca. Utwór został przełożony na język franc, fragmenty na język czeski, dużą popularność zyskała "Pieśń konfederatów" z aktu I (inc. „Nigdy z królami nie będziem w aliansach"), trafnie, oddająca tonację autentycznej poezji konfederackiej. (źródło: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. Pod redakcją Juliana Krzyżanowskiego, od 1976 Czesława Hernasa. Autorka hasła: Małgorzata Nesteruk)
(…)
… posłuszeństwa wobec posła carskiego Repnina. W Warszawie zwołano Sejm, więc Repnin by go rozwiązać aresztował i wywiózł do Rosji czołowych przywódców opozycji. Ustalono prawa kardynalne: wolna elekcja, prawo wypowiadania posłuszeństwa królowi, liberum veto, wyłączne prawo szlachty do piastowania urzędów i posiadania dóbr ziemskich, absolutną władzę dziedziców nad chłopami. - 29 luty 1768 - w Barze zawiązano…
… się wiele rozpraw dot. historii Polski. Szczególnie interesowano się latami rządów Stanisława Augusta Poniatowskiego, tam dopatrywano się upadku kraju.
- ważne było ukazanie się „Pamiątek Soplicy” H. Rzewuskiego - 25 opowiadań, gawęd szlacheckich opiewających świat sarmacki, jego tradycję i religię. W podobnym duchu utrzymane były „Pamiętniki” J. Ch. Paska. - Słowacki uznał, że losy jego narodu rozstrzygnęły się w Barze, miejscu pierwszego zrywu niepodległościowego i pierwszej klęski. Droga stamtąd wiodła do rozbiorów, ale też była pierwszym etapem drogi krzyżowej prowadzącej do zmartwychwstania. Na tym tle powstał „Beniowski” i „Ksiądz Marek”. - Ksiądz Marek - postać tą Słowacki próbował ukazać już w „Beniowskim”. W trakcie pisania dzieła Słowacki związał się z Kołem Towiańczyków. Dzieło powstało w wyniku…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)