To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Hume „Badania dotyczące zasad moralności”
Dodatek 1 „O uczuciu moralnym”
Tematem artykułu jest kwestia tego jaką rolę we wszelkich decyzjach o pochwale lub naganie odgrywa ROZUM a jaką UCZUCIE.” „Skoro użyteczność jakiejś cechy lub czynu stanowić ma jedną z zasadniczych podstaw pochwały moralnej to jest oczywistą rzeczą że we wszelkich tego typu decyzjach rozum musi mieć poważny udział” Poucza nas rozum o tendencjach cech i działań ukazując ich korzystne skutki. „Trzeba nieraz bardzo precyzyjnego rozumu i osądu, aby w gąszczu wątpliwości jakie nastręcza niejasność lub przeciwstawność rozmaitych rodzajów pożytku, podjąć prawidłową decyzję”. „rozum ... sam przez się nie wystarcza jednak do tego by spowodować moralne potępienie lub uznanie”. „ użyteczność - to jedynie tendencja do realizacji określonego celu ... ażeby wybór miedzy pożyteczną a szkodliwą tendencją dokonał się na rzecz tej pierwszej - pojawić się musi uczucie”. „Uczuciem tym może być jedynie życzliwość dla ludzkiego szczęścia i wrogość dla nieszczęścia, gdyż właśnie szczęście i nieszczęście ludzi stanowią owe przeciwstawne cele, ku którym zdążają cnota i występek”.
„Rozum poucza nas zatem o takiej czy innej tendencji poszczególnych działań, a POCZUCIE LUDZKOŚCI wyróżnia spośród nich te które są pożyteczne i korzystne”. Hume przyjmuje że hipoteza powyższa jest fałszywa i że trzeba poszukać innej zadowalającej teorii. Twierdzi ze nie da się znaleźć takiej teorii przy założeniu że jedynym źródłem moralności jest rozum. Na dowód tego H uznaje za stosowne rozważyć 5 kwestii ...
1. „hipoteza fałszywa bez trudu zachowuje pozory prawdziwości , póki obraca się wyłącznie w sferze ogólników, używa nieprecyzyjnej terminologii i nie posługuje się faktami, lecz analogią”. Powyższe stosuje się do doktryny wg której rozróżnień moralnych dokonuje sam rozum bez udziału uczucia. Fałszywość hipotezy H udowadnia na przykładzie przewinienia jakim jest niewdzięczność. Niewdzięczność zachodzi między życzliwością i dobrem z jednej strony, a nieżyczliwością, obojętnością czy działaniem na szkodę z drugiej. W sytuacji takiej zachodzi wiele okoliczności które trzeba wziąć pod uwagę. „niechże spróbuje ktoś ... dojść na podstawie samego tylko rozumu na czym zasadza się niemoralność czy naganność niewdzięczności: nie ma szans, żeby doszedł do jakiegoś wyniku czy wniosku”. „Przedmiotem sądów rozumu są wyłącznie fakty lub stosunki”. Fakt przewinienia „umiejscowiony jest w umyśle osobnika, który jest niewdzięczny, osobnik ten musi więc odczuwać go i być go świadomym”. Osoba ma w umyśle uczucia życzliwości lub kompletnej obojętności, która nie zawsze i nie we wszystkich okolicznościach jest przewinieniem. Niewdzięczność nie jest jednostkowym faktem lecz zespołem okoliczności z którymi zetknięcie „ wzbudza w obserwatorze uczucie potępienia wskutek właściwej mu szczególnej struktury i budowy umysłu”. Przewinienie nie polega na stosunkach moralnych wykrywanych przez rozum. „nieprawdopodobieństwem jest sprowadzić moralność do stosunku ale odwołać się trzeba w tej materii do decyzji jakie podejmuje uczucie”. Moralność działania nie polega również na jego stosunku do jakiejś normy dobrych lub złych zachowań.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)