Informacje zawarte w notatce to: feudalizm, cechu feudalizmu, renta feudalna, formy poddaństwa chłopa, pańszczyzna, folwark, funkcje miast, rzemiosło manufaktury w XII-XVIII wieku.
FEUDALIZM - jest systemem władzy wg hierarchii Cecha feudalizmu:
system stanowy
stan szlachecki
stan mieszczański
stan chłopski
stan duchowny
Feudałowie mieli ziemię która miała podwójną formę własności
zwierzchnia - prawo do uprawiania było cedowane na chłopów
użytkowa - prawo uprawiania ziemi było na rzecz zwierzchnika (Pana)
formy poddaństwa chłopa:
osobiste - chłop nie decyduje a wszystkie decyzje musi ustalać z Panem i uzyskać jego zgodę
sądowe - spory pomiędzy chłopami są rozstrzygane przez ławę i sołtysa
sądownictwo patrymonialne - feudał rozstrzygał spory między sobą i chłopem sądownictwo królewskie - spory były kierowane do króla
ziemskie -chłopi korzystają z ziemi a jak chcą odejść są za to karani.
Renta feudalna - opłata za ziemię którą chłop płacił feudałowi
w naturze
w pieniądzu
opłata odrobkowa
1. Geneza, charakterystyka i skutki gospodarki folwarczno - pańszczyźnianej.
Za początek okresu gospodarki pańszczyźnianej w Polsce przyjmuje się połowę wieku XV, gdy
szlachta zdobyła przywileje gwarantujące rozwój demokracji szlacheckiej (w Nieszawie 1454), a Polska w wyniku II pokoju toruńskiego odzyskała ujście Wisły i Pomorze Gdańskie, co umożliwiło rozwój handlu droga morską. Gospodarka folwarczno-pańszczyźniana na ziemiach polskich trwała nawet i do 1864r, gdy w Królestwie Polskim należącym do Rosji uwłaszczono chłopów. W innych zaborach likwidacja tego systemu zaczęła się wcześniej.
Pańszczyzna - przymusowa praca wykonywana przez chłopów głównie na roli (również w innych usługach) na rzecz pana w zamian za dzierżawę ziemi. Wykształciła się w Europie w okresie feudalnym, po czym powoli zaczęła zamierać w wyniku przechodzenia na czynsz.
Folwark było to gospodarstwo rolno - hodowalne prowadzone na rachunek pana, znane w Polsce już wcześniej. W końcu XV i XVI w. ten typ gospodarstwa nabierał jednak coraz większego znaczenia. Pan feudalny powiększał swoje grunty kosztem chłopów. Oznaczało to, że we wsiach powstałych na skutek kolonizacji na prawie polskim czy niemieckim uprawnienia i grunty sołtysa przechodziły w ręce pana feudalnego. Ziemię pod folwarki pozyskiwano także drogą karczunku. Zagarniano nie użytkowane grunty opuszczone przez kmieci. Powstawaniu folwarku sprzyjało także rozdrobnienie własności chłopstwa i powstawanie miejscowo ukrytego bezrobocia. Folwark prowadził gospodarkę ekstensywną, skierowaną na produkcję najprostszych artykułów rolnych, przede wszystkim zaś - zboża.
Folwarki istotnie różniły się między sobą wielkością. W majątkach bogatszych właścicieli folwark stanowił i kilka wsi. System folwarczny opierał się na pracy pańszczyźnianej chłopa, polegającej na pracy chłopa na pańskim folwarku. Początkowo wymiar pańszczyzny nie był wysoki (kilka dni w roku). Już jednak sejm toruński wprowadził prawo, iż minimalny wymiar pańszczyzny miał wynosić 1 dzień w tygodniu za 1 łan ziemi użytkowanej przez chłopa. Zmieniał się też charakter powinności chłopa względem pana. Zanikały jutrzyny (czyli obowiązek uprawiania określonej działki gruntu pańskiego) na rzecz bardziej uciążliwej pańszczyzny dniówkowej. Zmniejszały się natomiast rozmiary innych powinności feudalnych - czynsze i daniny w towarach. Do tego dochodziły też często obowiązki sprzężąju, czyli obowiązek transportu zboża i inne.
(…)
… pana, ale przeprowadzenie oczynszowania nie zawsze było możliwe, zwłaszcza tam, gdzie chłonność lokalnego rynku była bardzo mała i gdzie chłop nie mógł sam zbywać swych towarów.
Funkcje miast:
funkcja administracyjna
funkcja gospodarcza
funkcja militarna
przywileje zwiększające dochód miasta:
prawo składu - jeżeli kupiec nie sprzeda w mieście może sprzedać dalej, jeżeli kupiec nie sprzeda w mieście musi wrócić do domu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)