Aleksander Fredro - „Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca” WSTĘP
Oryginalna komedia Polska.
Tekst Fredry, w którym pisze on, że Śluby panieńskie były wystawione we Lwowie w 1832, drukiem ogłoszono je w IV tomie jego komedii w 1834. Kilka lat później sztukę bardzo źle przetłumaczono prozą na język francuski. 17 sierpnia 1840 w paryskim teatrze przedstawiono po raz sztukę M.M Laurecina, Marca-Michela i E.Labiche - w niej właśnie główny temat i kilka scen prawie co do słowa wzięte są ze sztuki Fredry, o czym Autor pisze do tych, którzy oskarżają go o naśladowanie francuskiej sztuki.
Geneza i przemiany tekstu.
Pracę nad utworem, który pierwotnie nosił tytuł magnetyzm, rozpoczął Fredro przy końcu 1826. Na początku roku następnego już była gotowa redakcja. Utwór był wówczas 4-aktowy, napisany izosylabicznym 13-zgoskowcem i nosił tytuł Nienawiść Mężczyzn. Prototyp Klary nosił imię Laura, zamiast Albina był Erazm. Komedia początkowo miała być wystawiona na scenie warszawskiej, ale Fredro odszedł od tego zamiaru prawdopodobnie przez niepowodzenia w życiu osobistym - kochał się w Zofii z Jabłonowskich Skarbkowej, żyjącej w separacji z mężem. W jesieni 1828 pisarz poślubił swą ukochaną, ale do sztuki powrócił dopiero po 6 latach. Ostateczna jej redakcja powstała w 1832, 15 lutego następnego roku w teatrze lwowskim odbyła się premiera komedii pod ostatecznym tytułem Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca. Genezę motywu niechęci ku mężczyznom czy lęku przed miłością wiązano z komediami Szekspira, Moliera, Marivaux. Odtwarzając mapę rzekomych najczęściej zależności łączących Śluby z polską i obcą tradycja literacką, starano się umiejscawiać komedię w obrębie literackich prądów epoki. Zdaniem jednych badaczy, miały one stanowić koronny dowód przynależności Fredry do grona pisarzy romantycznych, inni znów uważali komedię za manifest antyromantyczny, za polemikę z II i IV częścią Dziadów. Po wojnie zajęto w tym zakresie stanowisko kompromisowe, wskazując na zbieżność intencji ideowych pisarza z ideami miłości romantycznej, podkreślając jednocześnie parodystyczną postawę pisarza wobec przejawów sentymentalizmu (postać Albina). Trzeci nurt zainteresowań badawczych zmierzał do określenia stopnia nasycenia utworu realnymi konfliktami epoki, a jego twórcy starali się określić wartość komedii jako obrazu „miejsc i czasów”. Zdecydowana większość komentatorów, niezależnie od przyświecających im założeń metodologicznych, wyjątkowo zgodnie chwaliła mistrzostwo Fredry w budowie intrygi, jej subtelne powiązanie z dynamicznie ujętą psychiką bohaterów, a także urodę obrazu młodzieńczej miłości. Zachwycano się przejrzystością konstrukcji i niemal muzyczna lekkością słowa.
W KRĘGU BOHATERÓW POWIEŚCI
(…)
… świadczyło uczucie zazdrości, którym obdarzył go Fredro, każąc mu w niedwuznaczny sposób wyrazić niezadowolenie na widok zainteresowania Anieli wieścią o rzekomej zmianie uczuć Albina.
Gucio w rodzinie Doświadczyńskich.
Ewolucja postaci Gustawa dokonywała się wg reguł sformułowanych przez Ignacego Krasickiego w Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach, a na terenie komedii przez racjonalistyczną wersję obrazu…
….
Wątek niechęci ku mężczyznom powraca w komedii Fredry raz po raz w dialogach, nabierając charakteru „walki płci”. Oponuje przeciw niej Gustaw. Wątek Amazonek, wywodzący się z legendy o plemieniu wojowniczych kobiet, zamieszkujących brzegi Morza Czarnego. Był to wątek zadomowiony w literaturze polskiej od b. dawna, można go spotkać np. w „Sejmie panieńskim”, sowizdrzalskiej satyrze z XVIIw.
Społeczne…
… światłem 2 najważniejsze cechy wszystkich postaci komedii: liryzm i komizm.
W komedii Fredry mamy około 45 różnorodnych określeń, informujących o stanie psychicznym bohatera, który wypowiada daną kwestię. Znajdują się one w objaśnieniach scenicznych. Okazuje się, że w tym komediowym utworze tylko 2 określenia obsługują bezpośrednio tonację komiczną, oprócz tego występuje tam ironia, „śmiech” lub „uśmiech…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)