Wiek przedszkolny

Granice chronologiczne wieku przedszkolnego - poprzedzającego podjęcie przez dziecko obowiązku szkolnego - są względne. Przykładowo, według M. Przetacznikowej (1986) wiek ten obejmuje okres życia od 3 do 7 lat, zaś według M. Kielar-Turskiej (2000) od 4 do 6 roku życia. Obecnie, instytucje przedszkolne (z wyłączeniem obowiązkowego oddziału zerowego) przeznaczone są dla dzieci w wieku 3-5 lat. Jednak, aby ułatwić nauczycielowi przedszkola prowadzenie obserwacji diagnostycznych, w tym opracowaniu przedstawiono charakterystykę dziecka wwieku 2-7 lat. Takie rozszerzone ujęcie pomocne może być tym, którzy będą mieli do czynienia z dziećmi o opóźnionym lub przyspieszonym rozwoju.

Dla celów praktycznych prowadzonych analiz wyodrębniono 4 główne sfery rozwoju dziecka:

• rozwój fizyczny
• rozwój poznawczy
• rozwój emocjonalno-społeczny
• rozwój moralny.
• 1.1. Rozwój fizyczny Rozwój fizyczny dokonuje się w dwóch obszarach. Pierwszy związany jest z rozrostem organizmu dziecka polegającym na zwiększeniu się wymiarów i masy ciała oraz jego poszczególnych organów - dotyczy np. wysokości, ciężaru, obwodu klatki piersiowej, pojemności płuc, rozrostu części twarzowej itp. Ten obszar rozwoju nie zostaje poddany analizom w niniejszym opracowaniu. Drugi obszar związany jest z rozwojem ruchowym, w którym mamy do czynienia z tzw. dużą i małą motoryką. Duża motoryka obejmuje ruchy postawno-lokomocyjne i ogólne zdolności ruchowe związane z umiejętnością kontrolowania i koordynowania dużych grup mięśni - tułowia, ramion, bioder, szyi, rąk i nóg, co przejawia się w takich rodzajach aktywności jak np. bieganie, skakanie, upadanie. Natomiast mała motoryka związana jest z umiejętnością kontrolowania i koordynowania małych grup mięśni - ust, dłoni, palców, które umożliwiają mówienie oraz trzymanie przedmiotów i manipulowanie nimi. Drugi obszar rozwoju zostanie poddany szczegółowym analizom z podziałem na roczne okresy życia. Pod koniec listy zadań rozwojowych wyszczególniono literaturę, zktórej korzystano podczas ich opracowywania i która może być pomocna przy samodzielnych, pogłębionych studiach w tym zakresie. 2-3-latek: − biega, choć bez koordynacji nóg i rąk, na całych stopach, jego krok jest krótki

bez pomocy wspina się - np. na meble i samodzielnie z nich schodzi

pokonuje przeszkody - wchodzi i schodzi po niewielkich pochyłościach, omija przedmioty, które stoją na drodze

potrafi nieść bez rozlewania trzymane oburącz naczynie napełnione w 3/4

przeciąga i przepycha duże zabawki wokół przeszkody

wodą

potrafi tworzyć budowle z klocków - np. 2-latek potrafi na płaszczyźnie budować z klocków pociągi czy zbudować wieżę z 6 klocków, zaś 2,5-latek potrafi zbudować wieżę z 8 klocków i tworzyć budowle trójwymiarowe - np. mosty

potrafi trzymać łyżkę, kredkę, przy czym chwyt nie jest jeszcze precyzyjny - w przypadku kredki dziecko kładzie kciuk po lewej stronie trzonka, pozostałe palce znajdują się wtedy po jego prawej stronie, a wyprostowany palec wskazujący opiera się na dolnej części kredki

przy piciu trzyma kubek jedną ręką

potrafi samodzielnie nałożyć podstawowe części ubrania - np. majtki, spodnie, skarpetki, buty (bez zapinania czy zawiązywania).

3-4-latek:

• − sprawnie biega, choć może wykazywać jeszcze słabą koordynację rąk i nóg
• − wchodzi po schodach bez trzymania się poręczy i stawiając nogi na przemian
• − może zeskoczyć z 20 cm wysokości - np. schodząc ze schodów potrafi zeskoczyć z ostatniego schodka
• − jeździ na trzykołowym rowerku
• − stoi i chodzi na palcach
• − ma wykształconą tzw. równowagę statyczną - dziecko potrafi ustać na jednej nodze przez krótką chwilę
• − utrzymuje równowagę podczas chodzenia po szerokiej desce położonej na twardym podłożu
• − potrafi skakać na dwóch nogach - np. przez skakankę, potrafi przeskoczyć przez niską przeszkodę odbijając się obydwiema nogami równocześnie