Teorie wyjaśniające – neorealizm, neoliberalizm

Neorealizm(strukturalny realizm)

-Zmodyfikowana wersja realizmu, która kładzie nacisk na środowisko międzynarodowe. Dlatego nazywana jest strukturalnym realizmem.

-Głównym teoretykiem jest Kennet Waltz.

-Neorealizm eksponuje w analizie funkcjonowania państw, tzw. uwarunkowania systemowe (pochodzące ze środowiska międzynarodowego). Identyfikuje on tzw. „siły systemowe" i analizuje wpływ tych sił na funkcjonowanie państw. Oznacza to, że neorealiści odwracają perspektywę realistów, ponieważ analizują sytuację od strony środowiska międzynarodowego.

Główne Założenia:

Struktura środowiska (strukturalne warunki) zmieniają zachowania państw, modyfikują intencje, sposób myślenia polityków. To co się dzieje w środowisku międzynarodowym wpływa na zachowanie polityków.

Podstawowe znaczenie mają trzy charakterystyczne elementy środowiska(cechy środowiska międzynar. wg. K. Waliza):

1) Zasady porządkujące system

-Anarchiczna struktura środowiska (poliarchiczność)

-Konieczność polegania przez państwa na własnych siłach.

-Dylemat bezpieczeństwa. Wymogiem jest nieufność. Niepewność intencji zachowań innych państw.

2) Właściwości państw.

- funkcjonują w poliarchicznym środowisku międzynarodowym.

-Konieczność do zapewnienia sobie bezpieczeństwa. (to tzw. High politics – polityka bezpieczeństwa; low politics, to te spełniane po jej wykonaniu; czyli hierarchia potrzeb; podział ten nie jest stały)

3) Struktura dystrybucji sił (biegunowość środowiska międzynarodowego).

-Jest to dynamiczny proces, a nie trwały stan. Podlega zmianie na przestrzeni czasu. Dzieje się tak, bo zmienia się potencjał państw. Tworzy punkt odniesienia dla zachowań państw. Biorąc pod uwagę fakt, że struktura się zmienia, to i zachowanie się zmienia.

Dystrybucja struktury siły jest główną zmienną warunkującą zachowania. Ma pierwszeństwo przed ideologią i innymi zmiennymi (miękkimi uwarunkowaniami).

Teoria hegemonicznej stabilności

Hegemon, państwo dominujące w środowisku międzynarodowym może świadczyć pewne funkcje na rzecz systemu, np. stabilizujące.