Jan Turowski „Socjologia. Wielkie struktury społeczne”

Marks głosił koncepcję 2 faz powstawania i rozwoju klasy społecznej:

I- Faza klasy „ w sobie" – okres, w którym ludzie w skutek zmiany w sposobie

produkcji znajdują się w określonym stosunku do środków produkcji (np.

pierwsi robotnicy w fabrykach), ale nie są świadomi swego wspólnego

położenia i wspólnych interesów.

II- Faza „klasy dla siebie"- uzyskanie przez ludzi świadomości odrębności

interesów i podjęcie działań zmierzających do zmiany swego położenia.

Współcześni marksiści odżegnują się od tego doktrynalnego ujmowania poglądów

Marksa na rzecz interpretacji analitycznej. Podkreśla się w niej, że z 2 czynników

rozwoju społecznego: rozwoju narzędzi produkcji i społecznego podziału pracy,

pierwszeństwo przyznać należy społecznemu podziałowi pracy; że wyzysk klasy

pracującej dokonuje się nie na drodze stosowania przymusu politycznego, lecz

ekonomicznego; że struktura klasowa jest złożona i wymaga wprowadzenia zjawiska

warstw społecznych (struktur społecznych jak wolne zawody, inteligencja, nie

opartych na własności środków produkcji); że występuje współistnienie klas

wywodzących się z różnych formacji itd. Punktem wyjścia tej analizy jest założenie,

że nierówność dostępu do posiadania środków produkcji stanowi podstawowy czynnik

podziału społeczeństwa na odłamy o odmiennym położeniu ekonomicznym,

zróżnicowanym podziale w sprawowaniu władzy.

c. Maxa Webera koncepcja klas społecznych

Stał na stanowisku realnego istnienia klas społecznych