
Jan Turowski „Socjologia. Wielkie struktury społeczne”
Marks głosił koncepcję 2 faz powstawania i rozwoju klasy społecznej:
I- Faza klasy „ w sobie" – okres, w którym ludzie w skutek zmiany w sposobie
produkcji znajdują się w określonym stosunku do środków produkcji (np.
pierwsi robotnicy w fabrykach), ale nie są świadomi swego wspólnego
położenia i wspólnych interesów.
II- Faza „klasy dla siebie"- uzyskanie przez ludzi świadomości odrębności
interesów i podjęcie działań zmierzających do zmiany swego położenia.
Współcześni marksiści odżegnują się od tego doktrynalnego ujmowania poglądów
Marksa na rzecz interpretacji analitycznej. Podkreśla się w niej, że z 2 czynników
rozwoju społecznego: rozwoju narzędzi produkcji i społecznego podziału pracy,
pierwszeństwo przyznać należy społecznemu podziałowi pracy; że wyzysk klasy
pracującej dokonuje się nie na drodze stosowania przymusu politycznego, lecz
ekonomicznego; że struktura klasowa jest złożona i wymaga wprowadzenia zjawiska
warstw społecznych (struktur społecznych jak wolne zawody, inteligencja, nie
opartych na własności środków produkcji); że występuje współistnienie klas
wywodzących się z różnych formacji itd. Punktem wyjścia tej analizy jest założenie,
że nierówność dostępu do posiadania środków produkcji stanowi podstawowy czynnik
podziału społeczeństwa na odłamy o odmiennym położeniu ekonomicznym,
zróżnicowanym podziale w sprawowaniu władzy.
c. Maxa Webera koncepcja klas społecznych
Stał na stanowisku realnego istnienia klas społecznych