Socjologia konfliktów społecznych

Konflikty społeczne nie mogą istnieć bez uczestników, podmiotów. Wielkość i różnorodność

podmiotów konfliktów społecznych jest zależna od stopnia rozwoju społeczeństwa lub społeczności, w których badamy konflikty. Poszczególne podmioty konfliktów zajmują różne albo równe pozycje w strukturze społecznej, co nie jest obojętne dla ich przebiegu i znaczenia. Precyzyjne ustalenie tego, kto uczestniczy w danym konflikcie i podanie pozycji społecznej uczestników pozwala na bliższe ustalenie jego stron i na określenie zasięgu i społecznego ciężaru gatunkowego konkretnego konfliktu.. na tej podstawie możemy niekiedy ustalić także to, kto popiera poszczególne strony danego konfliktu. Na podstawie takiej analizy mamy również o wiele większe szanse na bardziej skuteczne oddziaływanie na poszczególne strony konfliktu.

Konflikt a społeczeństwo

Konflikty społeczne wywierają istotny wpływ na życie społeczne. Szczególnie ostre przykłady to walka zbrojna oraz wojna.

Wpływ ten zaznacza się wyjątkowo:

a. w życiu gospodarczym – rozwój społeczności ludzkich prowadzi do pojawienia się

wyspecjalizowanych narzędzi walki zbrojnej, do ukształtowania się ludzi i organizacji

służących walce, a także wojnie. Pociąga to za sobą określone koszty. Poszukiwania środków

materialnych potrzebnych do wytwarzania narzędzi walki, organizacją służącym wojnie, czy

też przeciwstawianiu się agresji – stają się jednym z ważnych problemów gospodarczych

społeczeństwa.

b. w organizacji danych społeczności – potrzeby związane z wojną i walkami o władzę, korzyści materialne, wartości, wywierają wpływ także na możliwości rozwoju danego społeczeństwa i jego organizację. Wpływ ten jest bardziej widoczny w społeczeństwach

doświadczonych rewolucjami. Przejawia się on w militaryzacji danego społeczeństwa.

c. w uznawanych systemach wartości – pod wpływem przeróżnych „bogów wojny" i

ideologii walki ukształtował się szczególny kult dla takich cnót jak braterstwo, odwaga,

solidarność grupowa wynikająca z faktu wspólnego zagrożenia. Cnoty te wciąż utrzymują się

pomimo coraz to większej i bardziej powszechnej niechęci do agresji i przemocy.

Terminem „konflikt społeczny" określa się na ogół różne zjawiska, w których przejawiają się

elementy zmagań, jakie mają miejsce zarówno między poszczególnymi ludźmi, jak też pomiędzy dowolnie wielkimi ich zbiorami.

Konfliktami społecznymi nazywa się zarówno walki między małymi grupami typu klika lub gang, jak też walki różnych sekt religijnych czy partii, strajki, rewolucje jako przejawy walki klasowej, wojny itp. Zjawiska społeczne, występujące nie tylko w mikro i makroskali społecznej, ale nawet w mega skali, tzn. obejmujące swoim zasięgiem więcej społeczeństw, jak to miało miejsce w wojnach światowych.

Zdaniem J. Bernard ze względu na różne aspekty można konflikt społeczny rozpatrywać z

punktu widzenia:

1. psychologii społecznej

2. socjologii

3. semantyki

Konflikty społeczne tym m.in. różnią się od innych konfliktów, że do ich zaistnienia nie wystarczają tylko obiektywne uwarunkowania, lecz są również konieczne subiektywne uwarunkowania. Pierwsze – stwarzają realne podłoże konfliktotwórcze, czy też potencjalną sytuację konfliktową. Przekształcenie się jednak danej sytuacji konfliktowej w rzeczywisty konflikt czyli jej aktualizacja, wymaga zawsze zaistnienia subiektywnych uwarunkowań. Potencjalne strony konfliktu muszą zatem nie tylko mieć możliwość podjęcia walki, ale przede wszystkim chcieć tej walki.