Teorie rozowju społecznego

Sorokin przyjmuje założenie, że zmiany w określonym społeczeństwie są skutkiem działania

czynników wewnętrznych występujących w danej społeczności. Wprowadził on do socjologii

tzw. zasadę zmiany immanentnej, tzn. przyczyny zmian umiejscawia on w samym systemie

społeczno-kulturowym, a nie poza jego obrębem. Według Sorokina zjawiska

społeczno-kulturowe nie występują przypadkowo lecz tworzą spójne zespoły. Stwierdził, że

zasadą ich integracji jest typ świadomości kulturowej (podstawowe założenia o rzeczywistości i sposobie jej poznawania, oraz wartości określające rodzaj potrzeb oraz sposób ich zaspokajania). Według Sorokina źródłem zmian jest niedoskonały stan wzajemnego powiązania rozmaitych części systemu. Przemiany zachodzą pod wpływem zmian typu świadomości kulturowej, a to z kolei wiąże się z przekształceniem instytucji społecznych. Przesileniom towarzyszą zazwyczaj różnego rodzaju kryzysy społeczne, a nawet wojny.

Wszystkie teorie rozwoju społecznego można podzielić na trzy grupy: teorie cykliczne,

dychotomiczne i linearne. Teorie cykliczne reprezentowane były przez: VILFREDO PARETO, KAZIMIERZA KELLES-KRAUZA oraz PITIRIMA SOROKINA. Cechą charakterystyczną tych teorii było to, iż głosiły one, że rozwój społeczny ma charakter cykliczny, tzn. społeczeństwa przechodzą przez kolejne fazy w swym rozwoju, a następnie fazy te się powtarzają od początku.

Teoria Vilfredo Pareto opiera się głównie na zjawisku krążenia elit sprawujących władzę.

Według Pareto w każdym społeczeństwie z czasem powstaje pewna elita rządząca

reprezentująca interesy klasy wyższej w efekcie czego powstaje dążenie klas niższych do

obalenia istniejącej elity, która z czasem ulega samodegradacji i skostnieniu. Po obaleniu

istniejącej elity i objęciu władzy przez nową elitę następuje ten sam proces czyli ta elita z

czasem podziela los poprzedniej. Teoria polskiego socjologa Kazimierza Kelles-Krauza odwołuje się do marksizmu i według niego wymaga jedynie uwzględnienia czynników psychologicznych w wyjaśnianiu procesów społecznych. Według Kelles-Krauza całym motorem sprawiającym, iż dany cykl się powtarza są dwie zasady: indywidualizmu (przewaga interesu jednostkowego nad ogólnospołecznym)oraz socjalizmu(przewaga interesu ogólnospołecznego nad jednostkowym) wiąże się to z charakterem klasowego państwa dającego przewagę interesom klasy panującej. Rozwój społeczny toczy się więc od socjalizmu do indywidualizmu po czym wraca z powrotem do socjalizmu w zmienionej formie aby powrócić do indywidualizmu.