Relacje pomiędzy prawem, a moralnością
1. Relacje przedmiotowe
3. Relacje funkcjonalne
Ad.1. Relacje przedmiotowe wyodrębniane są ze względu na zakres regulacji prawa i
moralności. (np. kradzież)
1. Obszar tylko moralności (np. cudzołóstwo)
2. Część (sfera) wspólna
3. Tylko prawo
Schemat Nr 2 Na środku na obszarze moralności wpisane w całości prawo.
Ad.2. Relacje walidacyjne dotyczą sposobu w jaki sposób nie zgodność prawa z normami
moralnymi wpływa na obowiązywanie prawa. Np. prawo nazistowskie – Generalna Gubernia
– Żydzi.
W przypadku konfliktu pomiędzy prawem, a moralnością trybunał konstytucyjny
konsekwentnie stoi na stanowisku prymatu prawa nad moralnością, co oznacza, że norma
prawna niewłaściwa moralnie obowiązuje, aż do momentu usunięcia jej we właściwym trybie z systemu prawa.
Ad. 3. Relacje funkcjonalne dotyczą tego w jaki sposób normy moralne wpływają na treści
norm prawnych i odwrotnie.
System prawa jest otwarty na moralność co oznacza, że normy moralne są podnoszone do
rangi prawa tj. inkorporowane (włączane) do prawa. Można wskazać 3 techniki
inkorporacji moralności do prawa tj:
1. inkorporacja bezpośrednia, gdzie norma moralna w odpowiedniej procedurze
legislacyjnej uzyskuje walor prawa.
2. przepisy odsyłające, które mają postać klauzul generalnych np. zgodnie z art. 58 kodeksu
cywilnego nie ważna jest czynność prawa itd.
3. zwroty (terminy) wartościujące jak np. rażąca niewdzięczność, która pozwala na
odwołanie darowizny.