Teorie rynku pracy

Teorie rynku pracy wywodzące się z neoklasycznej ekonomii traktują rynek pracy jako

homogeniczną całość, w której alokacja siły roboczej regulowana jest przez mechanizm

cenowy. Rynek jest traktowany jako obszar wymiany między sprzedającymi a kupującymi,

którzy są wobec siebie równi. Teoria ta nie uwzględnia w modelach rynku pracy związków

zawodowych, związków pracodawców, negocjacji między nimi oraz roli państwa.

Neoklasycy przeprowadzili popytową i podażową analizę rynku pracy.

Popyt na pracę pozostaje pod wpływem krańcowej produkcyjności pracy, a więc relacji

między wzrostem zatrudnienia a wzrostem produkcji. Rozmiary popytu są malejącą

funkcją stawek płac realnych. Natomiast podaż pracy określona jest przez indywidualne

wybory między czasem pracy a czasem dyspozycyjnym pracobiorcy. Jest to zawsze wybór

między uczuciem przykrości, jakie towarzyszy poniesionemu wysiłkowi, a przyjemnością,

jaka towarzyszy konsumpcji dóbr zakupionych za otrzymane wynagrodzenie. Pracownik

zwiększa swój wysiłek do punktu, w którym krańcowa przykrość pracy zrównuje się z

krańcową użytecznością otrzymywanego wynagrodzenia. Podaż pracy rośnie wraz ze

wzrostem stawki płac.1

Neoklasyczne teorie zatrudnienia opierają się na sformułowanym przez Pigou modelu

doskonałej konkurencji na rynku pracy, przyjmującym następujące założenia(Kwiatkowski,

1998 s. 65):

1. pracodawcy oraz pracobiorcy mają pełną informację o płacach i

możliwościach zatrudnienia występujących na rynku;

2. pracodawcy dążą do maksymalizacji zysku, a pracobiorcy do

maksymalizacji satysfakcji z płac realnych;

3. każdy pracobiorca i pracodawca reprezentuje tak małą część ogólnej

podaży i ogólnego popytu na siłę roboczą, że ich indywidualne decyzje nie mają

wpływu na płace;

4. nie występują utrudnienia mobilności siły roboczej i pozostałych czynników

produkcji;

5. pracownicy i pracodawcy działają indywidualnie, bez porozumienia z innymi

pracownikami (przez związki zawodowe) lub pracodawcami (stowarzyszenia),

podejmując decyzje płacowe lub zatrudnieniowe;

6. praca na poszczególnych rynkach jest jednorodna i zamienna;