Systemy partyjne

1 Indeks partycypacji rządowej – stosunek liczby gabinetów, w których uczestniczyła dana partia, do liczby wszystkich sformułowanych gabinetów w danym okresie (stosowany do pomiaru relewancji politycznej).

2 Indeks odpowiedzialności rządowej – stosunek liczby gabinetów, w którym premierem był członek danej partii, do liczby wszystkich gabinetów sformułowanych w danym czasie.

3 Wskaźnik dwupartyjności – odsetek głosów lub mandatów kontrolowanych przez dwie największe partie; indeks na poziomie wyborczym sięgający 75-90% a na poziomie parlamentarnym – 80% wskazuje na występowanie dwupartyjnego/dwublokowego formatu partyjnego.

4 Indeks frakcjonalizacji – ocena prawdopodobieństwa, że dwóch przypadkowo wybranych wyborców będzie głosowało na różne partie polityczne lub że dwóch parlamentarzystów należy do różnych ugrupowań; wartość indeksu 0,5 znamionuje system idealnie dwupartyjny; zakres od 0,58 do 0,66 informuje o rywalizacji w ramach formatu dwuipółpartyjnego; powyżej 0,7 mamy do czynienia z systemem wielopartyjnym.

5 Indeks efektywnej liczby partii – określa ile relewantnych partii wchodzi w skład systemu partyjnego.

6. Traktat angielsko-irlandzki kończący irlandzką wojnę o niepodległość, podpisany w nocy z 6 na 7 grudnia 1921. Ustalenia traktatu:

•powoływał Wolne Państwo Irlandzkie (The Irish Free State), obejmujące 26 hrabstw południowych

•Wolne Państwo stawało się dominium brytyjskim, jak Australia, Kanada, Nowa Fundlandia, Nowa Zelandia i

Afryka Południowa

•przynależność 6 hrabstw północnych (ulsterskich) miała zostać rozstrzygnięta później (o jej przyszłości miał

decydować lokalny parlament w Belfaście)

•zachowywał przysięgę wierności wobec króla i prawo monarchy do mianowania gubernatora

•zobowiązywał skarb irlandzki do spłacenia części brytyjskiego długu wojennego

•uznawał działający od 1919 irlandzki parlament

•ograniczał obecność wojsk brytyjskich w Wolnym Państwie (jedynie Royal Navy zachowywała bazy w kilku

portach)

7. Przewaga jednej partii osiągnięta w wolnych rywalizacyjnych wyborach.

od lat 70. niewielką Partię Robotniczą (Workers' Party – rodowód w Sinn Fein).

Podziały socjopolityczne:

• podział socjoekonomiczny (klasowy)

• podział religijny

• podział kulturowo-etniczny (nacjonalistyczny) – wniesiony w ramy systemu przez Ligę

Niezależnych/FPÖ; podział ten zaniknął wraz z przyjęciem przez FPÖ charakteru ugrupowania protestu Odzwierciedleniem tych podziałów w wymiarze partyjnym jest trwająca od 1945 roku dominacja wyborcza dwóch partii: Socjaldemokratycznej Partii Austrii oraz Austriackiej Partii Ludowej.

Irlandzki system partyjny ma charakter dwubiegunowy – na końcach osi podziału plasują się FF oraz FG.

Jednak dystans ideologiczny dzielący obie partie jest niewielki, walka konkurencyjna prowadzona jest

głównie wokół haseł ekonomicznych i alternatyw personalnych. Także PP unika radykalnych akcentów w

swoim programie.

System irlandzki jest odmianą systemu partii dominującej (system partii hegemonicznej w spolaryzowanym

pluralizmie) z FF w centrum rywalizacji politycznej oraz opozycją rozbitą w wyniku różnic programowych.