Proces inkwizycyjny

Postępowanie to wywodziło się z kilku nurtów: przede wszystkim z sądownictwa kościelnego › szybki rozwój organizacyjny Kościoła umożliwił przejęcie ścigania i sądzenia przestępstw przeciw wierze stąd powołanie instytucji inkwizytorów pod koniec XII w. Proces inkwizycyjny został wprowadzany wraz z umacnianiem się absolutystycznych form władzy centralizacją organizacji sądowej i odebraniem jej z rąk notabli.

Wdrożenie postępowania inkwizycyjnego następowało z urzędu, funkcje dochodzenia, oskarżania i wyrokowania skupione w jednym ręku; oskarżony nie był stroną w procesie, a tylko przedmiotem postępowania i nie miał prawa do obrony i apelacji; proces tajny i pisemny (protokoły jako podstawa wyroku); teoria dowodów formalnych i z możliwością stosowania tortur.

Stadia postępowania Inkwizycyjnego – Stadia były 3: Inkwizycja Generalna, Inkwizycja Specjalna i osądzenie.

Inkwizycja Generalna – czyli postępowanie informacyjne. Postępowanie rozpoczynało się od wszczęcia śledztwa na podstawie jakiekolwiek wiadomości o przestępstwie. Ta część postępowania polegała na zbieraniu informacji i gromadzeniu materiału ustalającego podejrzanego. Gdy ilość materiału zdaniem prowadzącego była wystarczająca następowała I. Specjalna.

I. Specjalna – tutaj podejrzany był zazwyczaj zamykany i poddawany badaniom mającym na celu zebranie dowodów- podstawy wyroku. Badanie polegało na zadawaniu pytań- ułożonych w krótkie artykuły, oraz na spisywaniu odpowiedzi. W tym stadium zbierano dowody których wartość (zgodnie z legalną teorią dowodów) była z góry ustalona. W tym etapie stosowano również tortury.

Ostatnim etapem procesu było osądzenie, oparte na wcześniejszych dowodach i referacie sędziego inwkwirenta. Rozprawa była już formalnością sprowadzającą się do zatwierdzenia wyroku. Z czasem zniesiono ją.