Metodologia badań naukowych

METODOLOGIA łączy wszystkich naukowców.

Jest to system określonych zasad, reguł i procedur postępowania stosowanych w badaniach naukowych. Metodologia jest nauką o nauce.

Wszelkie badania naukowe odnoszą się do dwojakiego rodzaju zjawisk:

1. Zjawisk występujących w naukach przyrodniczych, próbując wyjaśnić te zjawiska poprzez ich zliczanie i mierzenie, a następnie poddanie tych wyników analizom matematyczno-statystycznym po to, aby udzielić odpowiedzi na postawione pytania, ustalić związki między badanymi zjawiskami, tj. między zmiennymi niezależnymi, a związkami zależnymi oraz do określania praw, bądź prawidłowości odnoszących się do badanej rzeczywistości.

2. Zjawiskami w naukach społecznych, w których to badaniach nie dążymy do wykrycia praw i prawidłowości lecz do zrozumienia zjawisk i motywów kryjących sięga takim, a nie innym postępowaniem człowieka. Zatem przedmiotem badań w naukach przyrodniczych są obiekty, rzeczy oraz towarzyszące im zjawiska, procesy czy inne zdarzenia.

Natomiast przedmiotem badań w naukach społecznych jest człowiek oraz towarzyszące mu stany albo osobowe albo psychiczne, które to są zjawiskami albo obserwowalnymi albo nieobserwowalnymi.

FUNKCJE METODOLOGII BADAŃ:

1. Umożliwia wykorzystanie we własnych badaniach metod stosowanych w innych naukach- w psychologii, socjologii, statystyce, co sprzyja doskonaleniu własnego warsztatu metodologicznego.

2. Umożliwia porównywanie wyników badań własnych z wynikami

badań innych badaczy, co umożliwia eliminowanie nieufności wobec własnych wyników badań.

3. Dostarcza reguł do komunikowania się.

Każda nauka posiada zbiór pojęć specyficzny dla danej nauki, tj. grupa społeczna, demokracja, władza, biurokracja, autokracja, to typowe pojęcia stosowane w socjologii.

Dla pedagogiki typowymi pojęciami będzie: wychowanie, nauczanie, kształtowanie itd.

Pojęcia pełnią w badaniach naukowych wiele ważnych funkcji:

1. KOMUNIKOWAME SIĘ – najważniejsza funkcja:

2. KLASYFIKOWANIE ZJAWISK (porządkowanie) według pewnych,

typowych dla danego przedmiotu cech lub właściwości. Pojęcia najczęściej mają charakter bardzo ogólny i dlatego ich pojemność zakresowa jest bardzo szeroka.

Możemy nie odróżniać czym różnią się np. sosna, świerk, klon, buk, ale wiemy, że pod pojęciem „drzewo" wszystkie się znajdują.

3. INFORMACYJNA.

Z tego względu muszą one być w sposób jednoznaczny i precyzyjny sformułowane. Wieloznaczność pojęć mogłaby prowadzić do negatywnych następstw w nauce i w życiu człowieka.

4. Pojęcia są składnikami definicji, tworzą , budują daną definicję, aby

osiągnąć precyzję w stosowaniu pojęć naukowcy stosują dwojakiego rodzaju definicje:

I. Definicje pojęciowe

II. Definicje operacyjne

Definicje pojęciowe to te, którymi posługują się naukowcy podczas badań.

Definicje operacyjne to te, które powstają (które tworzymy) prowadząc badania.

Dzieje się tak dlatego, że większość definicji jest ograniczona do ogólnych twierdzeń. Brak w nich odniesienia do innych zjawisk lub zdarzeń, które mogą być przedmiotem badań.

Czynności naukowe w podejmowanych badaniach składają się z etapów:

1. Sformułowanie problemów badawczych'

2. Dostosowanie do nich hipotez roboczych

3. Dobór zmiennych i wskaźników

4. Dobór próby badawczej

5. Dobór metod, technik, narzędzi badawczych'

6. Przeprowadzenie badań

7. Wniosek- uogólnienie- teoria-wyprowadzenie wniosków – budowanie teorii

Problemem badawczym nazywać będziemy zbiór pytań lub uporządkowany zbiór pytań według ich własności, że udzielenie odpowiedzi na pytania bardziej ogólne wymaga wcześniejszych odpowiedzi Na pytania bardziej szczegółowe.

Problemy badawcze zawsze odnoszą się do pewnych przedmiotów, którymi są ludzie, obiekty, rzeczy, zjawiska, a które znalazły się w polu zainteresowania badającego.

O problemie badawczym mówimy wówczas, gdy poziom wiedzy jest taki, iż nikt nie potrafi udzielić odpowiedzi na sformułowany problem badawczy.