3.Charakter ustrojowy wieców w dobie monarchii patrymonialnej. Więc był naczelnym organem władzy w małym państwie plemiennym. W opolu wolni mężowie zbierali się na wiecu, na którym decydowali o sprawach ogólnych. Decyzje wiecu były przygotowywane przez starszyznę - „lepszych mężów”. Wiec był elementem publicznoprawnym państwa. Była to forma udziału ludności w sprawach publicznych oraz będąca wyrazem uprawnień społeczeństwa - elekcje władców w obrębie dynastii panującej. W sprawach ważniejszych powoływano dawnym zwyczajem na wiec wolną ludność miast i okolicy. Wiec poprzedzała narada możnych - „starszych miasta”. Przygotowywała wnioski w sprawach mających być przemożeniem wiecu. Zwoływano ludność potem by uzyskać jej aprobatę i aktywne poparcie proponowanych uchwał. Początkowo był on środkiem sprawowania władzy.
Centralną postacią na nim był król, zaś zasadniczą rolę odgrywała oligarchiczna grupa komesów i baronów. Więc był też forum sądowym na którym sądzono najważniejsze sprawy. Książęta korzystali też z niego by uzyskać aprobatę dla prezentowanych decyzji. W XII w. Normalną formą udziału możnowładztwa w rządach stały się periodyczne zjazdy biskupa i komesów dla których zachowała się nazwa wiecy (z łac. Colloquium). Odmienne od dawnych tłumnych zgromadzeń, wiece urzędnicze stały się wyrazem roli politycznej możnowładztwa. Wiece takie można podzielić na dwie grupy:
1). międzydzielnicowe wiece urzędnicze - połączenie dwóch lub więcej wieców dzielnicowych wraz z ich książętami. Dotyczył spraw wspólnych dla dwóch lub kilku dzielnic. Gdy parę dzielnic łączyło się pod władzą jednego księcia, wiece utrzymywały się w każdej ziemi z osobna. Występowały też wówczas wiece wspólne, koordynujące politykę dzielnic znajdujących się pod rządami danego księcia.
2) dzielnicowy wiec urzędniczy - odbywał się zwykle co roku. W Małopolsce w XIII w. Nawet częściej. Zakres jego działania nie był taki sam i ulegał zmianom. W porozumieniu z wiecem panującym dokonywał podziału dzielnicy między spadkobierców lub desygnował władcę . Bez zgody wiecu książę nie nakładał podatku, nie ustanawiał nowych praw, nie zaczynał wojny, nie zawierał traktatu ani małżeństwa. Bez udziału księcia na wiecu decydowano o prawie oporu, dokonywano elekcji.
Za zgodą i z udziałem wiecu książę wydawał przywileje i lokacje. Wiec współdziałał w decyzjach o nadawaniu urzędów, co w 1291r. Wacław II potwierdził w przywileju. Duże znaczenie miała jego działalność sądownicza. W 1306 i 1310 pojawiły się urzędnicze wiece ogólnopaństwowe. Były zapowiedzią sejmu walnego. Najbardziej znane były uznające przywileje Kościoła - synad w Łęczycy (1180) i wiec w Borzykowie (1210). Najwyższą instytucją był sąd monarszy. Występował jako sąd dworski lub sąd wiecowy (in colloquio). Więc na nim mogła odbyć się elekcja
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)