To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Dr. hab. Maria Bijak - Kaszuba
Międzynarodowa stosunki gospodarcze
Wykład VI – Alternatywne teorie handlu międzynarodowego
W przeciwieństwie do teorii klasycznych i neoklasycznych, które wyjaśniały wymianę między krajami różniącymi się kosztami
produkcji, teorie alternatywne odnoszą się do przypadku występowania handlu międzynarodowego między krajami nie
różniącymi się zasadniczo kosztami wytwarzania i nie posiadającymi w stosunku do siebie wyraźnie zaznaczonych przewag
komparatywnych. Teorie alternatywne- uchylając niektóre założenia klasyczne objaśniają wpływ na handel międzynarodowy
poszczególnych zjawisk:
Korzyści skali produkcji:
Polegają na spadku przeciętnych kosztów wytwarzania w miarę jak rośnie wielkość produkcji w przedsiębiorstwie i lub w
branży, której częścią jest przedsiębiorstwo. Dwa rodzaje korzyści wewnętrzne i zewnętrzne.
Wewnętrzne korzyści – pojawiają się wówczas gdy wzrost wielkości produkcji w przedsiębiorstwie pozwala na obniżenie
przeciętnych kosztów.
Przyczyny powstawania korzyści wynikających z większej skali:
wąska specjalizacja produkcji sprzyjająca wzrostowi wydajności
zmniejszenie kosztów stałych przypadających na jednostkę produkcji
ekonomiczne uzasadnienie do wdrożenia droższej, a jednocześnie wydajniejszej techniki
Zewnętrzne korzyści – spadek przeciętnych kosztów uzależnionych nie od wielkości produkcji w przedsiębiorstwie, ale w
branży, której częścią jest przedsiębiorstwo.
Źródłem zewnętrznych korzyści skali jest pozytywny wpływ wielkości produkcji branży na:
funkcjonowanie rynków towarowych i usługowych pracujących na potrzeby branży
dyfuzja innowacji w ramach branży
Zewnętrzne korzyści skali mogą zostać zwielokrotnione, jeżeli przedsiębiorstwa z jednej gałęzi wytwórczości są skupione
terytorialnie. Wiąże się z tym klastra.
Klaster – geograficzne skupisko firm (konkurujących i jednocześnie współpracujących) działających w pokrewnych sektorach
oraz związane z nimi inne instytucje zwłaszcza uczelnie i ośrodki badawcze np. dolina krzemowa w Kalifornii; w Łodzi - BPO.
Dążenie do zrealizowania korzyści skali może stanowić niezależną przyczynę udziału danej firmy w handlu m-owym, ponieważ
warunkiem ich zrealizowania jest odpowiednio duży rynek. Jeżeli rynek krajowy nie spełnia tego wymogu, można powiększyć
popyt krajowy o popyt zagraniczny uczestnicząc w handlu międzynarodowym.
Cykl życia produktu:
Teoria Raymonda Vernona (połowa lat 60- tych) określa wpływ faz rozwoju produktu na handel międzynarodowy.
Założenie: każdy produkt przechodzi na rynek poprzez kolejne fazy rozwoju (nowość dojrzałość i produkt
standardowy)
Z każdą fazą związany jest typowy kierunek handlu międzynarodowego.
W fazie nowości produkt wymaga wysokich nakładów wyspecjalizowanych czynników produkcji, więc jest wytwarzany w
kraju, który dysponuje takimi czynnikami, a jednocześnie jest to duży, chłonny rynek zamożnych konsumentów. Rozwija się
eksport z kraju innowatora, skierowany przede wszystkim do grupy zamożniejszych konsumentów w innych krajach.
W fazie dojrzałości wskutek wzrostu popytu ze strony innych bogatych krajów ten produkt zaczyna być wytwarzany w innych
bogatych krajach (produkcja wg własnych pomysłów lub licencji, lub prod. w filiach). Eksport z kraju innowatora przestaje
rosnąć, ponieważ pojawia się konkurencja ze strony innych producentów.
W fazie produktu standardowego konieczne jest obniżenie kosztów produkcji, żeby utrzymywać sprzedaż. Produkcja przenosi
się do krajów (rozwijających się) o niższych kosztach wytwarzania, które rozpoczynają eksport. Kraj innowatora staje się
eksporterem produktu.
Niedoskonała konkurencja:
Niedoskonała konkurencja może przybrać jedną z kilku form:
monopol (jedna firma wytwarza dany produkt)
oligopol (kilka firm wytwarza dany produkt)
konkurencja monopolistyczna (w danej gałęzi działa wiele firm, które wytwarzają produkty zróżnicowane zaspokajają te same potrzeby, ale nie są substytutami).
Dr. hab. Maria Bijak - Kaszuba
Międzynarodowa stosunki gospodarcze
Wykład VI – Alternatywne teorie handlu międzynarodowego
Konkurencja monopolistyczna jest najczęściej spotykanym przypadkiem struktur rynku w warunkach gospodarek otwartych i
swobody przepływu kapitału.
W warunkach konkurencji monopolistycznej zmienia się struktura handlu międzynarodowego.
W tych gałęziach przemysłu, które są konkurencją monopolistyczną żaden kraj ze względu na korzyści skali nie będzie
w stanie wytwarzać pełnego asortymentu produkcji. Każdy z nich będzie wytwarzał (korzystając z efektów skali)
określony asortyment, ale różniący się od zagranicznego.
Część konsumentów z danego kraju będzie preferować odmiany produkcji zagranicznej, a więc każdy kraj będzie
jednocześnie eksporterem i importerem produkcji z poszczególnych branż przemysłowych.
W obrębie tych branż pojawi się międzynarodowa wymiana dwukierunkowa tzw. handel wewnątrz - branżowy.
Podobieństwa preferencji:
Teoria Steffana B. Lindera (1961) eksponuje znaczenie popytu dla struktury handlu międzynarodowego.
założenia: kraj eksportuje te towary, które znajdują zbyt na rynku krajowym
struktura popytu krajowego zależy od stopnia zamożności społ. mierzonego wielkością PKB per kapita
hipoteza Lindera głosi, że handel międzynarodowy ma miejsce między krajami o podobnej strukturze popytu.
Przedmiotem zarówno eksportu jak i importu tych krajów są podobne kategorie towarów.
Typową strukturą handlu międzynarodowego, występującą w warunkach konkurencji monopolistycznej, a motywowaną
korzyściami skali, podobieństwem preferencji lub jednym i drugim jest struktura wewnątrzgałęziowa. Dany kraj jednocześnie
importuje i eksportuje te same (podobne) kategorie produktów, a więc struktura eksportu i importu jest konkurencyjną
wzajemnie. Handel wewnątrzgałęziowy oznacza nakładające się strumienie eksportu i importu.
Przedmiotem handlu są dobra będące:
bliskimi substytutami produkcji, ale różniące się sposobem produkcji
bliskimi substytutami produkcji, ale zaspokajające różne potrzeby
jednocześnie bliskimi substytutami produkcji i konsumpcji np. drukarki
Czynniki sprzyjające rozwojowi handlu wewnątrzgałęziowego:
zaawansowany poziom rozwoju gosp. i podobieństwo struktur produkcji krajów
wysoki poziom dochodów konsumentów
brak przeszkód w handlu spowodowanych dużą odległością (koszty transportu) lub polityką państwa (bariery
handlowe)
konkurencja monopolistyczna, w warunkach której firmy stosują strategię zróżnicowania produktu.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)