Metody pracy resocjalizacyjnej
Systemy pracy resocjalizacyjnej
1. SYSTEM DYSCYPLINARNY I PROGRESYWNY
Wskazując np. na systemy reso. wychowania zakładowego, wymienia się najczęściej ten rodzaj, który określa się jako SYSTEM DYSCYPLINARNO - IZOLACYJNY.
Eksponowane są w nim takie procedury, jak kara i izolacja, a dyscyplina nieskoncentrowana jest na bezwzględnej dominacji wychowawcy.
Postępowanie personelu w tego typu zakładach polega na przełamywaniu oporu osoby skazanej środkami przymusu i nacisku i podporządkowaniu jej nakazom i zakazom.
Taki reżim ma w efekcie spowodować zmianę dotychczasowego zachowania podopiecznego na zachowanie zgodne z interesami społecznymi.
Izolacja to drugi podstawowy atrybut takiego systemu; ma ona charakter kary- odwetu za naganne wykorzystanie wolności i gwałcenie norm współżycia społecznego.
System ten polega więc na całkowitym podporządkowaniu objętych nim jednostek rygorowi narzuconemu przez dyscyplinę oraz na izolowaniu ich od współczynników spoza środowiska zakładu poprawczego czy zakładu karnego dla młodocianych.
Cały wysiłek wychowawcy ogranicza się w zasadzie do pilnowania, aby zachowanie wychowanka było zgodne z regulaminem, którego przestrzeganie miało dać gwarancję zmiany tego zachowania na lepsze.
SYSTEM PROGRESYWNY; zwany też systemem poziomów lub selekcji, w którym na pierwszy plan wysuwa się dyscyplina oparta na swoistych zewnętrznych nagrodach.
W zakładach poprawczych prowadzonych systemem progresywnym wychowankowie, przechodząc z sekcji do sekcji, dochodzą w końcu do stopnia najwyższego, półwolnościowego, który stanowi ukoronowanie ich poprawy. Jeśli zachowują się źle, są cofani do zbiorowości skupiających osoby, którym przysługująmniejsze przywileje.
2. SYSTEM SOCJOPEDAGOGICZNY I INDYWIDUALNY
W systemie tym centralna pozycja wychowawcy opiera się na strukturze nieformalnej; jest przy tym głównie zależnością za względu na zbiorowość społeczną.
W tym systemie główny akcent wychowawcy kładzie się na samodzielność kolektywu. Podstawowym i niesłychanie ważnym elementem wychowawczym systemu jest praca. Wychodzi się tu z założenia, że gotowość i zamiłowanie do pracysą istotnym czynnikiem osiągnięcia efektów reso. młodzieży.
W systemie wyraźnie dominuje traktowanie wychowanka jako członka grupy,
natomiast w SYSTEMIE INDYWIDUALNYM centralnym punktem zainteresowań staje się traktowany indywidualnie wychowanek i jego osobowość. Postawą oddziaływań w systemie indywidualnym jest dokładne poznanie wychowanka oraz etiologii zaburzeń w jego zachowaniu. Kładzie się przy tym nacisk na rolę psychoterapii w procesie reso.
W zakładzie realizującym system indywidualny zmierza się do ukształtowania warunków pozwalających wychowankom na spontaniczne manifestowanie własnych dążeń i postaw. Sprawą istotną jest również stworzenie atmosfery bezpieczeństwa wcelu rozładowania neurotycznych napięć oraz oduczenie obronno - agresywnego stosunku do otoczenia.
Ważną regułą systemy indywidualnego jest także uwzględnienie wpływu grupy, traktowanej jednak głównie jako środowisko ułatwiające nawiązywanie kontaktów i pozwalające na spontaniczne manifestowanie tego, co w wychowanku indywidualne i charakterystyczne dla stanu jego osobowości.
3. SYSTEM HOMOGENICZNY I KOMPLEMENTARNY
Wykorzystując ten system powstały zakłady, w których reso. praca wychowawcza opiera się na swoiście zorganizowanych i traktowanych grup wychowawczych. Młodzież przyjęta do tego typu zakładu, kieruje się na podstawie rozpoznania diagnostycznego do tzw. homogenicznych grup wychowawczych, tj. grup skupiających wychowanków o zbliżonym stopniu wykolejenia i podobnym stanie osobowości. Następnie stosuje się oddziaływania najbardziej adekwatne do danej odmiany wykolejenia społecznego.
SYSTEM KOMPLEMENTARNY; systemowy styl reso., który zakłada, że żaden z systemów wychowania nie jest doskonały, ale w każdym można znaleźć coś właściwego do zastosowania w odniesieniu do danego wychowanka lub grupy wychowanków. W systemie tym na pierwszym miejscu stawia się wszechstronne badania, dające podstawy do opracowania diagnozy psychologicznej, a następnie - prognozy wychowawczej, które wskazują najskuteczniejsze sposoby postępowania z wychowankiem.
Dużą wagę przypisuje się indywidualnej i grupowej psychoterapii oraz indywidualnemu i grupowemu doradzaniu wychowawczemu. Zmierza się także do tego, aby tworzyć wiele różnych grup rekreacyjnych, tak aby każdy wychowanek mógł brać udział w tych zajęciach zbiorowych, które interesują go najbardziej.