Ekonomia sektora publicznego
Ekonomia sektora publicznego opiera się o działalność państwa na rynku, w gospodarce narodowej.
Większość współczesnych gospodarek to gospodarki mieszane.
W wielu dziedzinach dominują przedsiębiorstwa prywatne, ale niektóre rodzaje działalności gospodarczej są prowadzone bezpośrednio przez państwo. Kluczem do trwałego rozwoju gospodarki jest rynek i prywatne przedsiębiorstwa. Państwo powinno odgrywać ważną, ale uzupełniającą rolę w życiu gospodarczym.
Zawodność rynku jako uzasadnienie interwencji państwa
Zdaniem Stiglitza, ważnym motywem interwencji państw w gospodarce jest rzeczywista bądź domniemana zawodność rynku.
Wielki Kryzys (1929-1933) - przekonanie, że mechanizm rynkowy wyraźnie zawiódł.
John Maynard Keynes przekonywał, że państwo powinno podejmować działania, których celem byłaby stabilizacja gospodarki i uniknięcie recesji.
Nowy Ład w USA – nowe ustawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, ubezpieczeń na wypadek bezrobocia oraz ubezpieczeń dla posiadaczy wkładów bankowych. Programy pomocy społecznej w ramach „wojny przeciwko biedzie" z lat 60. XX wieku.
Zawodność państwa
Istnieją 4 główne przyczyny systematycznej zawodności państwa dążącego do osiągnięcia
postawionych sobie celów:
• ograniczony zasób posiadanych przez państwo informacji,
• ograniczona kontrola państwa nad działaniem prywatnych rynków,
• ograniczona kontrola nad biurokracją,
• ograniczenia o charakterze politycznym.
Państwo zaopatruje obywateli w szeroką gamę dóbr – od obrony narodowej przez oświatę i usługi policji, po ochronę przeciwpożarową. Niektóre z tych dóbr, np. edukacja, mogą także pochodzić ze źródeł prywatnych, inne, jak obrona narodowa, są wyłączną domeną państwa.
Dobra, które zwykle dostarcza paostwo, posiadają specyficzne właściwości ekonomiczne.
Pierwsza cecha dotyczy rywalizacji. Konsumpcja o charakterze rywalizacyjnym oznacza, że jeśli pewne dobro jest wykorzystywane przez jedną osobę, to nie może z niego korzystać ktoś inny. Jeśli butelkę soku wypija Kasia, to tej samej butelki nie może wypić Jaś. W przeciwieństwie do tego, konsumpcja nierywalizacyjna występuje wówczas, gdy spożycie dobra przez jedną osobę nie zmniejsza możliwości korzystania z tego dobra przez innych.
Odwrotne cechy wykazują dobra prywatne.
Wytworzenie dodatkowej butelki soku dla Jasia oznacza koniecznośd zużycia dodatkowych zasobów. Inaczej jest w przypadku dóbr o charakterze nierywalizacyjnym, np. latarni morskiej. Korzystanie z usług istniejącej latarni przez dodatkowy statek nie wiąże się z żadnym dodatkowym kosztem.
Druga cecha określona jest mianem możliwości wykluczenia, np. przepływającego w pobliżu latarni morskiej statku nie można pozbawid korzyści, jakie daje światło latarni.
Natomiast w przypadku dobra prywatnego zawsze istnieje możliwośd wykluczenia – każdego można wyłączyd z konsumpcji danego dobra, jeśli za to dobro nie zapłaci.
Dobra, które nie są przedmiotem konsumpcji o charakterze rywalizacyjnym i w przypadku których niemożliwe jest wykluczenie, nazywamy czystymi dobrami publicznymi.