Stawonogi

BUDOWA ZEWNĘTRZNA

- segmenty łączą się tagmy (głowa, tułów, odwłok)

- u skorupiaków i szczękoczułkowców do segmentów głowy dołączone są segmenty tułowia → głowotułów

- liczba segmentów głowy jest stała dla podtypu; na głowie znajdują się oczy, otwór gębowy, narządy zmysłów, narządy gębowe; pierwszy segment – akron = segment przedgębowy = oczny, na pozostałych segm. Głowy zwykle występują parzyste odnóża

- u skorupiaków, sześcionogów, wijów – głowa z 6 segmentów

- u szczękoczułkowców – 3 segmenty → głowa

- tulów ma znaczenie lokomotoryczne, znajdują się na nim odnóża kroczne, u owadów skrzydła

- wewnątrz tułowia są dobrze rozwinięte mięśnie poruszające odnóżami/skrzydłami

- tulów może być zbudowany z rożnej liczby segmentów

- na każdym segmencie tułowia znajduje się para odnóży krocznych

- odwłok może być zbudowany z rożnej liczby segmentów, wewn. odwłoka znajdują się narządy wewnętrzne

- na odwłoku mogą znajdować się odnóża lub struktury homologiczne do odnóży

- ostatni segment = telson, brak na nim odnóży, ale występuje otwór odbytowy

BUDOWA ODNÓŻA

- z członów połączonych stawami,

- cz. podstawowa = protopodit i 2 gałęzie (zewnętrzna, wewnętrzna)

- na cz. podstawowej znajdują się 2 wyrostki: epipodit i endit

- u form wodnych epipodity funkcjonują jako skrzela

- u niektorych podtypow jedna z gałęzi mogła ulec zanikowi i powstało odnóże jednogałęziowe r8