Bezkręgowce

Jura „Bezkręgowce"

symetria dotyczy ułożenia rożnych struktur organizmu względem osi ciała płaszczyzna symetrii dzieli ciało na 2 identyczne części

Typy symetrii

1. brak – u zwierząt asymetrycznych, niewiele: ameby, niektore gąbki, ślimaki – brak płaszczyzny symetrii dzielącej ciało na 2 połowy, u gąbek i ameb asymetria jest zjawiskiem pierwotnym, a u ślimakow – wtornym (zarodki i larwy – mają symetrię dwuboczną)

2. sferyczna – rzadko, u zwierząt o kształcie kuli, słonecznice; nieskończona ilość płaszczyzn symetrii, warunkiem jest poprowadzenie osi przez środek geometryczny ciała,

*w przypadku braku symetrii i symetrii sferycznej brak jest polaryzacji ciała, nie da się wyrożnić przodu i tyłu, strony grzbietowej i brzusznej; wyjątkiem są ślimaki (u nich jest polaryzacja, bo asymetria jest wtorna)

3. promienista (radialna) – u zwierząt o kształcie palca lub dysku, nie wyrożnia się przodu i tyłu ciała, występuje jedna oś ciała – oralno–aboralna (r. 1.)

a) idealna – nieskończona ilość płaszczyzn symetrii dzielących ciało na identyczne części, warunkiem jest poprowadzenie płaszczyzny wzdłuż osi oralno-aboralnej, rzadki, występuje o polipow stułbiopławow,

b) dwupromienista (biradialna) – corallium rubrum (koral szlachetny), u koralowcow, 2 przypadki: polipy koralowcow i żebropławy, wyst. 2 płaszczyzny symetrii dzielące ciało na 2 identyczne części, u koralowcow symetria biradialna jest efektem spłaszczenia przełyku, a u żebropławow jest wynikiem posiadania 2 ramion (r 2)

c) czteropromienista (quadriradialna) – Aurelia aurita, 4 płaszczyzny symetrii, meduzy i polipy krążkopławe (r 3)

d) pięciopromienista (pentaradialna) – rozgwiazdy o 5 ramionach, 5 płaszczyzn symetrii (ta symetria jest wtorna)

e) wielopromienista (multiradialna) – rozgwiazdy o większej liczbie ramion (20 - 40)

4. dwuboczna – najwięcej zwierząt, jedna płaszczyzna symetrii, płaszczyzna symetrii dzieląca ciało na 2 identyczne części to płaszczyzna strzałkowa, łączy przod ciała z tyłem, wyznacza głowną oś ciała

PRZEKROJE

1. podłużny – dzieli ciało na cz. lewą i prawą, szczegolny przypadek to przekroj strzałkowy, ktory biegnie wzdłuż głownej osi ciała i dzieli ciało na 2 połowy

2. poprzeczny – biegnie prostopadle do głownej osi ciała i dzieli ciało na cz. przednią i tylną

3. czołowy (frontalny) – biegnie w płaszczyźnie czołowej, prostopadłej do strzałkowej i dzieli ciało na cz. tylną i brzuszną

TYPY KOMÓREK JAJOWYCH

Podział ze względu na ilość żołtka:

1. jaja alecytalne – bez żołtka (ssaki łożyskowe), ale jest tłuszcz (tłuszcz nie jest materiałem zapasowym, tylko energetycznym)

2. oligolecytalne – mało żołtka (strzyki, lancetnik, jeżowce)

3. mezolecytalne – średnia ilość żołtka (płazy)

4. polilecytalne – dużo żołtka (owady, ptaki)

Podział ze względu na rozmieszczenie żołtka:

- izolecytalne – żołtko rozmieszczone rownomiernie (strzykwy, jeżowce, lancetnik)

- telolecytalne – żołtko na jednym biegunie (ptaki)

- centrolecytalne – żołtko w centrum (owady)

żółtko (substancje białkowe) stanowią materiał zapasowy dla zarodka i zostają zgromadzone w komorce jajowej w trakcie procesu oogenezy

ilość i rozmieszczenie żołtka ma decydujący wpływ na przebieg bruzdkowania – pierwsze stadium rozwoju zarodkowego, w czasie ktorego zachodzą intensywne podziały zapłodnionej lub pobudzonej do partenogenezy komorki jajowej, bruzdy są wynikiem cytokinezy (podziału cytoplazmy); podziały bruzdkowania są bardzo intensywne i zachodzą w szybkim tempie (r. 4.)

blastomery – komorki powstałe w wyniku bruzdkowania