Rozdział XIII Zakład pracy jako środowisko wychowawcze Stefan M. Kwiatkowski Zakład pracy jako instytucja formalna. Charakterystyka zakładu pracy. Funkcje zakładu pracy. Zakład pracy zaliczamy do tzw. instytucji formalnych, czyli takich „...które prawnie utworzono i przepisami dokładnie uregulowano ich działalność". Formalny charakter zakładu pracy wyznaczają: struktura organizacyjna, skodyfikowany system stanowisk oraz zbiór zależności i stosunków służbowych. W każdej instytucji formalnej możemy zaobserwować pewne spontaniczne wzory zachowań, normy i obyczaje, które tworzą organizację nieformalną. Więzi formalne i nieformalne wzajemnie się przenikają i uzupełniają tworząc rzeczywisty obraz zakładu pracy. Różnorodność celów i form organizacyjnych sprawia, iż zakład pracy może być definiowany i rozpatrywany z wielu punktów widzenia. Są bowiem zakłady produkcyjne i usługowe, szkoły, uczelnie wyższe i instytuty naukowe, administracja terenowa, ministerstwa i instytucje polityczne, sądy i prokuratury, kina, teatry i ośrodki opiekuńczo-wychowawcze, a także instytucje religijne. Każde z tych miejsc pracy wyróżnia też forma własności, sposób funkcjonowania i rodzaj zaspokajanych potrzeb. Dają się jednak wyróżnić w tej skomplikowanej materii społecznej pewne cechy wspólne, do których można zaliczyć: 1. Odrębność organizacyjną (np. przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się podmiotem gospodarczym działającym zgodnie ze statutem uchwalonym na ogólnym zebraniu pracowników, mającym określoną nazwę i siedzibę); 2. Osobowość prawną upoważniającą do zawierania umów i podejmowania decyzji; 3. Odrębność terytorialną oznaczającą konkretny obszar wraz z infrastrukturą techniczną; 4. System techniczno-ekonomiczny określający warunki, strukturę i skalę produkcji lub szeroko rozumianych usług, zapewniający właściwe relacje między nakładami a efektami pracy, między wartością użytkową wytworów a kosztami, umożliwiający dokonywanie operacji bankowych; 5. System społeczny charakteryzujący relacje między pracownikami lub grupami pracowników, między organizacjami społecznymi, zespołami doradczymi i opiniodawczymi - z uwzględnieniem podporządkowania tych relacji wyznawanemu systemowi wartości. Działalność zakładu pracy opisuje z dostateczną dokładnością jego plan, który np. dla przedsiębiorstwa państwowego uchwala ogólne zebranie pracowników (plan wieloletni) lub rada pracownicza (plan roczny). W planie ujmuje się zarówno ogólne możliwości i warunki produkcji (usług) jak i indywidualne problemy pracowników. Komponentami właściwie skonstruowanego planu, szczególnie wieloletniego, są opisy zadań produkcyjnych i pozaprodukcyjnych wraz ze specyfikacją niezbędnych do ich realizacji środków. W tradycyjnym ujęciu zadania te tworzą następujący układ funkcji:
(…)
…,
- stwarzanie warunków do samokształcenia, samorealizacji, do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym.
Zadania dydaktyczne, które stają przed zakładami pracy i specjalistycznymi ośrodkami doskonalenia kadr różnych instytucji i organizacji, jak np. Związek Zakładów Doskonalenia Zawodowego, Towarzystwo Wiedzy Powszechnej, Uniwersytety Ludowe, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Naczelna Organizacja Techniczna…
… składników edukacji permanentnej oraz oświaty dorosłych, Dokształcanie definiuje się jako „kształcenie realizowane w wieku produkcyjnym równolegle z pracą zawodową w celu zdobycia takiego wykształcenia, jakie jest niezbędne do wykonywania danego zawodu". Doskonalenie jest natomiast utożsamiane z „podwyższaniem kwalifikacji pracowniczych za pośrednictwem różnych form kształcenia i samouctwa, niezbędnym w wieku produkcyjnym z tego względu, że szkoła zawodowa daje tylko podstawowe i względnie ogólne przygotowanie do pracy zawodowej, jak i z tego, że wymagania pracy zawodowej stale ulegają zmianom". Doskonalenie jest zatem procesem ciągłym, polegającym na aktualizowaniu, rozszerzaniu i pogłębianiu wiedzy i umiejętności związanych z zawodem wykonywanym i zawodami pokrewnymi, umożliwiającymi stopniowe…
… sprzyjających awansowi poziomemu pracowników;
6. Stymulowanie oraz tworzenie warunków technicznych i ekonomicznych umożliwiających efektywne samokształcenie;
7. Przygotowywanie pracowników do świadomego i aktywnego uczestnictwa w procesie pracy, podejmowania decyzji i współodpowiedzialności za nie.
Cennym uzupełnieniem funkcji wewnętrznych są wszystkie te przedsięwzięcia, które wykraczają poza bezpośrednie…
…. Proces adaptacji polega z jednej strony na dostosowaniu się pracownika do oczekiwań, norm i wymogów zakładów pracy, z drugiej zaś na uwzględnieniu przez pracodawcę potrzeb i aspiracji osób podejmujących pracę, Jest to więc relacja zwrotna, w której podmiotami są obie zainteresowane strony; pracobiorca i pracodawca. Podejmowanie nowych ról społecznych lub ich zmiana wymaga często istotnych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)