Wypowiedzi performatywne i teoria aktów nowy. Wypowiedzi performatywne (wykonawcze) - choć językowo sformułowane są w sposób sugerujący, że opisują one jakąś czynność, w istocie rzeczy traktowane są jako sposób jej dokonania;
nie są opisem niezależnie i równocześnie następującego zdarzenia, ale zdarzenie to realizuje się właśnie poprzez dokonanie w określonym kontekście właściwej wypowiedzi performatywnej, np. „nadaję ci imię Dar Pomorza” (rozbijając butelkę o burtę);
- tylko wypowiedzi w 1. os.; w innych osobach - charakter sprawozdawczy
Teoria aktów mowy - Austin, Searle - każda niemalże wypowiedź stanowi jakiegoś rodzaju „akt mowy” (akt uczynienia czegoś za pomocą wypowiedzianych słów);
większość wypowiedzi oprócz „powiedzenia czegoś” jest jednocześnie „uczynieniem czegoś” (np. proszeniem, pytaniem, ocenianiem);
akt mowy:
- aspekt lokucyjny (powiedzenie czegoś)
- aspekt illokucyjny (dokonanie przez jego wypowiedzenie danego rodzaju czynności),
np. „proszę cię o przyniesienie szklanki wody”
wypowiedź o przyniesieniu szklanki wody (aspekt lokucyjny)
poproszenie o przyniesienie szklanki wody (aspekt illokucyjny)
- aspekt perlokucyjny (wywołanie skutków faktycznych)
akt mowy aby był udany, muszą zostać spełnione określone warunki (warunki „fortunności” danego aktu), np. prawdziwość i przekonanie o czymś - „za oknem świecie słońce” - faktycznie świeci słońce i mówiący wierzy, że rzeczywiście tak jest.
Czynności konwencjonalne - zachowania, które dzięki istnieniu pewnych konwencjonalnych reguł (reguły konstytutywne danej czynności) określone zachowania psychofizyczne (np. wykonanie gestu) zyskują dodatkowy sens kulturowy polegający na wywołaniu określonych zamian w świecie, np. wydanie wyroku przez sędziego (sędzia; odpowiednie słowa w odpowiedniej sytuacji)
Czynności performatywne czy konwencjonalne są instrumentami tworzenia faktów instytucjonalnych.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)