To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Trzecia władza - sądownictwo
Jakie prawo, takie społeczeństwo. Normy kształtują społeczeństwo (w Skandynawii poziom korupcji jest bliski zeru, gdyż tamtejsze normy wykształciły zwyczaj). Ustrój jest tworzony przez prawo, czyli także przez sądy i trybunały. Sądownictwo wpływa na system ograniczająco: ocenia działalność partii politycznych (art. 13), administrację, urzędników państwowych, stwierdza ważność wyborów (do 3 miesięcy po wyborach w Polsce).Sądy ograniczają też władzę nad nadużyciami wobec jednostki, które mogą spierać się z nim sądownie. Idea rządów prawa - jej początek to Austria i Niemcy, celem było ograniczenie władzy nad obywatelem i poszerzenie jego praw. Władza sądownicza znaczącą rolę zaczęła odgrywać w XX w. (II i III fala demokratyzacji). Są 2 ujęcia władzy sądowniczej:
Podmiotowe, utożsamia ją z instytucjami - sądy powszechne, Sąd Najwyższy, trybunały.
Przedmiotowe, utożsamia ją z ogólnym wymiarem sprawiedliwości i ze stosowaniem prawa (kwestia wyborów, partii itd.)
Propozycje PKW co do wzrostu frekwencji wyborczej w Polsce: dwudniowe wybory, rejestrację w komitetach wyborczych przez Internet, pełnomocnicy osób powyżej 65 roku życia i niepełnosprawnych, uelastycznienie ciszy wyborczej, zmiany dot. Polonii: każdy konsul odpowiedzialny za prowadzenie rejestru wyborców.
Cechy władzy sądowniczej:
Reaktywność - władza sądownicza uruchamiana jest wtedy, gdy łamane jest prawo, wcześniej jest bezczynna, nie podejmuje działań. Władza reaguje w konkretnym przypadku poprzez bodźce zewnętrzne.
Niezawisłość (w demokracjach) - jej stopień jest różny w zależności od państwa. Czasami jest mitem, np., gdy egzekutywa wybiera skład SN, co daje możliwości nadużyć (USA, wybory 2001). Niezawisłość jest i od polityków i od opinii publicznej, sądy nie powinny ulegać nastrojom społecznym i opiniom mediów.
Stałość - bezpośrednio związana z apolitycznością. Pozostałe władze są elastyczne (zmiany koalicji, brak stałego składu rządu), mają krótsze kadencje od sądów.
Sądowa kontrola konstytucyjności
Podstawowa funkcja to „strażnik konstytucji”, wcześniej tą funkcję sprawował monarcha. Gdy jego rola osłabła, pojawiła się luka - parlamenty tworzyły i jednocześnie kontrolowały prawo. Od lat 20' XX w. wprowadzono specjalne sądy i trybunały weryfikujące prawo, najpierw w Austrii (1920), szeroko standardem stało się to po II wojnie św. Są 2 modele sprawdzania konstytucyjności:
Scentralizowany - istnieje odrębny organ odpowiedzialny tylko za weryfikację norm prawnych. Są organy mogące zażądać weryfikacji: prezydent, rząd, grupa parlamentarna, niekiedy obywatel. Ten model jest przyjętym w Europie Środkowo-Wschodniej, czasem w Europie Zachodniej.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)