Teoria wnioskowania z czynników towarzysz ą cych Edward Jones i Keith Davis sformu ł owali teori ę wnioskowania z czynników towarzysz ą cych , by okre ś li ć proces, w trakcie którego dochodzimy do atrybucji wewn ę trznej, czyli w jaki sposób wnioskujemy o dyspozycjach albo wewn ę trznych w ł a ś ciwo ś ciach osobowo ś ci, korzystaj ą c ze zwi ą zanych z nimi zachowa ń lub dzia ł a ń (Jones, 1990; Jones, Davis, 1965; Jones, McGillis, 1976). Za ł ó ż my, i ż Karen zaakceptowa ł a prac ę w agencji reklamowej w Nowym Jorku. Dlaczego? Czy Karen przyj ęł a t ę prac ę , poniewa ż interesuje si ę reklam ą ? Dlatego, ż e pragnie mieszka ć w Nowym Jorku? Poniewa ż jest dobrze op ł acana? Teoria wnioskowania z czynników towarzysz ą cych interesuje si ę , w jaki sposób zaw ęż amy te mo ż liwo ś ci, dochodz ą c do wyja ś nienia, dlaczego Karen zrobi ł a to, co zrobi ł a. teoria wnioskowania z czynników towarzysz ą cych : teoria, w my ś l której dokonujemy wewn ę trznych atrybucji dotycz ą cych jakiej ś osoby, gdy: a) istnieje niewiele nieto ż samych konsekwencji jej zachowania, b) zachowanie jest nieoczekiwane Rola rezultatów nieto ż samych . Zgodnie z t ą teori ą dokonujemy porównania rezultatu, który ludzie uzyskali, zachowuj ą c si ę tak, jak post ą pili, z tym, co mogli zyska ć dzia ł aniem alternatywnym (w my ś l teorii porównuj ą c skutki odmiennych rozwi ą za ń ). Na przyk ł ad, by rozstrzygn ąć , co Karen osi ą gn ęł a, przyjmuj ą c prac ę w reklamie, powinni ś my rozwa ż y ć , co by uzyska ł a, dokonuj ą c innego wyboru. Atrybucja wewn ę trzna jest ł atwiejsza, poniewa ż wyst ę puje tu kilka nieto ż samych rezultatów przy odmiennych wyborach, co oznacza, i ż decyduj ą c si ę nazatrudnienie w Nowym Jorku, Karen mog ł a uzyska ć jeden czy dwa rezultaty, których by nie osi ą gn ęł a, gdyby przyj ęł a inn ą prac ę . rezultaty nieto ż same: konsekwencje okre ś lonego przebiegu dzia ł ania, które nie mog ł oby wyst ą pi ć przy alternatywnym dzia ł aniu Przypu ść my, ż e wiedzieli ś my, i ż Karen podejmuj ą c prac ę w reklamie, odrzuci ł a ofert ę nauczania historii w wiejskiej szkole ś redniej w Wyoming. Nie by ł oby trudno dowiedzie ć si ę , dlaczego wybra ł a prac ę w ł a ś nie w reklamie, poniewa ż wybieraj ą c j ą , mog ł a osi ą gn ąć wiele z tego, czego by nie uzyska ł a, przyjmuj ą c posad ę nauczyciela — pocz ą tek kariery w reklamie, mieszkanie w du ż ym mie ś cie, lepsza p
(…)
… osobie, znając jej działania
w przeszłości. Gdyby Madonna zwołała konferencję prasową i oznajmiła, że wierzy, iż seks,
golizna i rock and roll to wymysły szatana, byłbyś zdumiony, ponieważ z pewnością nie była to
jej postawa w przeszłości. W obu przypadkach sformułowałbyś raczej wniosek korespondujący
z tymi działaniami, zakładając, że zachowanie Micka Jaggera i Madonny odpowiada ich
dyspozycjom…
… dwa wywiady z ubiegającymi się
o pracę. W jednym z nich osoba starała się o pracę astronauty, a w drugim — członka załogi
łodzi podwodnej. W obu nagranych rozmowach zabiegający o pracę odpowiadał albo tak, że
odpowiadało to dobrze wymogom związanym z tym zawodem, albo też tak, iż takiego
dopasowania nie było. Na przykład w jednym z wywiadów podkreślał swoją zdolność do pracy
z innymi oraz swe uspołecznienie i łatwość współżycia. Te na zewnątrz ukierunkowane cechy
dobrze współgrały z zawodem podwodniaka (gdzie pracuje się wśród innych w ograniczonej
przestrzeni). W drugim wywiadzie akcentował upodobanie do działań w samotności, swą
niezależność itd. Te do wewnątrz skierowane cechy odpowiadały pracy astronauty. (W czasie
wczesnej fazy programu badań kosmicznych astronauci byli wysyłani w przestrzeń samotnie…
… o pracę astronauty (zobacz lewy kraniec wykresu), bądź do
wewnątrz, gdy chce pozyskać pracę podwodniaka (zobacz prawy kraniec wykresu). Gdy
starający się o pracę postępuje zgodnie z tym, co stanowi jej wymóg, wówczas trudno
stwierdzić, jaką osobą jest naprawdę (zaczerpnięto z: Jones, Davis, Gergen, 1961)
Rola oczekiwań. Według Jonesa (1990) występuje również inny rodzaj informacji, który
ludzie biorą…
… oczekiwaniami.
oczekiwania oparte na obiekcie: oczekiwania wobec jakiejś
osoby, bazujące na jej wcześniejszych działaniach, takie jak
oczekiwanie, że ktoś w czasie wakacji pójdzie na plażę,
ponieważ zwykle chodził na plażę w przeszłości
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)