Samuel Twardowski „Nadobna Paskwalina z hiszpańskiego świeżo w polski przemieniona ubiór ” Utwór dedykowany „Jaśnie Wielmożnemu Jego Mości Panu P. Krzysztofowi ze Zbina Opalińskiemu, Wojewodzie Poznańskiemu, Śremskiemu, Kowalskiemu etc. Staroście”.
Nadobnej Paskwaliny punkt I
Akcja odgrywa się w Lizbonie, mieście włoskim, w którym zawsze panowały kobiety. Tutaj to Wenera ma swój pałac, mężczyźni którzy tam wchodzą zostają od razu jej niewolnikami. W owym pałacu znajdują się malowidła Apellesowe przedstawiające: Herkulesa, Tezeusza, Jowisza, Saternusa, Marsa, Silenusa. Naprzeciwko pałacu Wenery znajdował się też inny pałac - pięknej Paskwaliny, której z biegiem czasu ludzie oddawali większą cześć niż samej bogini. Bardzo to rozgniewało Wenerę. Paskwalina była najpiękniejszą wśród śmiertelniczek i zdawała sobie z tego sprawę. Ludzkie pochwały i świadomość swej urody zaczęły zastanawiać młodą kobietę jakby tu nie ustępować miejsca Wenerze. Paskwalina rozkochiwała w sobie wszystkich kawalerów, a całe miasto huczało o jej nieziemskiej urodzie, zapominając o bogini piękności. Po domem Paskwaliny zbierali się młodzieńcy, którzy rozprawiali o jej urodzie. Pewnego dnia jeden z nich przyrównał ją do samej Wenery. Strasznie ucieszyło to dziewczynę, poczuła się ona tak samo ważna i piękna jak bogini. Stella (służąca) przestrzegła ją przed takim wywyższaniem się do bogów, obawiała się że Wenera odbierze to jako wzgardę. Znana była powszechnie historia Mirry, która ukarana przez Wenerę, zapłonęła miłością kazirodczą do własnego ojca (króla Cypru - Cynirasa), za co została przemieniona w drzewo mirrowe. Stella opowiada Paskwalinie historię jej przyjścia na świat. Rodzice Paskwaliny (Waleryjo i Andronija) nie mogli mieć dzieci. Udali się więc do Delf i Efezu prosząc tam o pomoc bogów. Gdy Andronija nie mogła w nocy spać, mąż czytał jej „Iliadę”, w pewnym momencie natrafił na Sąd Parysowy. Andronija uważała, że jabłko piękności powinna otrzymać Minerwa, a Waleryjo że Helena. We śnie matce Paskwaliny objawiła się Wenera i przepowiedziała jej zemstę. Andronija urodzi bliźnięta, które nigdy nie doznają spełnienia w miłości, przez co będą ich spotykać ciągłe kłopoty i smutki. Będzie to kara za zniewagę bogini. Następnie we śnie ukazuje się jej Minerwa. Uspokaja Androniję, że nie ma się czym przejmować, gdyż nie w mocy Wenery są takie działania jakie zapowiedziała. Bogini mądrości mówi, że wzbogaci jej dzieci w męstwo, rozum i cnotę. Syn będzie w wojnie wielkim mężem i bohaterem, córka zaś będzie piękna i dobrych obyczajów. Wenera obiecała czuwać nad nimi, obdarzać ich opieką i pomocą. Stało się tak jak powiedziała Wenera. Andronija po urodzeniu syna - Polizmana i córki zmarła. Ojciec również szybko zakończył swój żywot. Stryj - Flaminijo zajął się sierotami w taki sposób, że cały majątek jaki mieli po rodzicach został roztrwoniony. Polizmana wysłał do Padwy na nauki, a Paskwalinę dał na próbę do klasztoru Westy. Po pewnym czasie Polizman udał się do Hiszpanii, by walczyć i zostać rycerzem (tu dostrzegamy ingerencję Minerwy). Paskwalinę chciało wziąć za żonę wielu mężczyzn, ale zawsze Wenera przeszkadzała w tym. Po usłyszeniu tej historii Paskwalina dalej nic sobie z tego nie robiła i ciągle obnosiła się ze swoją urodą. Aż w końcu wieść o jej istnieniu i zachowywaniu się doszła do Wenery. Nakazała ona swojemu synowi - Kupidynowi, by postrzelił dziewczynę strzałą ostrą i hartowną, a Oliviera zaś tępą i ołowianą (tego typu strzała powstrzymywała przed ucz
(…)
… go rozszarpały. Rano Paskwalina razem z Dyjaną wybrały się na polowanie. Następnym celem jej wędrówki ma być góra zwana Etną, gdzie Prozerpinę porwał do piekła Pluto. Następnie jest opowiedziana historia Adonisa (kochanek Afrodyty i zapamiętały myśliwy, zginął w czasie polowania rozszarpany przez dzika pod dębem w Dodonie). W momencie gdy Afrodyta ujrzała Adonisa, porzuciła wszystko by zostać z nim. Przestrzegała go przed wieprzem, ale on jej nie słuchał. Po tym tragicznym wypadku, krew Adonisa przemieniała się w fiołki i hiacynty, a bestię Wenera przykuła na zawsze do skały Rodyjskiej. Dyjana wymienia tych, których kochała Wenera: Adonis, Euryt, Mars.
Nadobnej Paskwaliny punkt III
Ludzie w mieście bardzo interesowali się odejściem Paskwaliny. Wenus natomiast była z tego powodu wniebowzięta, od tej pory…
… by wszyscy ją wielbili, chwalili, była jednym słowem próżna. Felicyja ukazuje różnice między ludźmi i bogami, potępia sposób życia i zachowania się ludzi. Paskwalina została skierowana do kościoła Junony, do samych bogó, otrzymuje też wskazówki o Felicyji. Na drogę ma się ubrać w płaszcz i posypać się popiołem. Spotka Cyklopów ma się ich nie przestraszyć. Paskwalina otrzymuje dar od wieszczki: naszyjnik z kamieniem…
… ubrana we włosiennicę, skromnie nakrywa głowę, w ręce ma różaniec. Obiecuje sobie ściąć włosy, gdyż to one są przyczyna jej nieszczęść i pychy (z nich była najbardziej dumna) i złożyć z nich śluby. Gdy nastała noc dziewczyna znalazła schronienie w chatce pewnego gospodarza. Zastała tam nimfę - Symplegado. Nimfa ukrywała się w domu starca w obawie przed Cyklopem, który ją pewnego razu ujrzał nagą…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)