SAMOOCENA
Samoocena to afektywna reakcja człowieka na samego siebie. Podobnie jak inne reakcje afektywne, samoocena może mieć charakter zarówno „gorącej", intensywnej emocji, jak i „zimnego", zintelektualizowanego sądu. Samoocenę można rozważać jako względnie stałą cechę(skrystalizowany sąd czy postawę wobec siebie samego), bądź też jako bieżący stan i motyw podmiotu.
ludzie o samoocenie wysokiej istotnie widzą siebie w pozytywny sposób i mają jasno sprecyzowane, subiektywnie pewne, pochlebne przekonania na własny temat, wcale nie jest tak, że ludzie o samoocenie niskiej widzą siebie jednoznacznie negatywnie. Przeciwnie, wiele danych wskazuje, że ich samoooceny są raczej neutralne wartościująco, a przede wszystkim są one niepewne, zmienne i wewnętrznie niespójne
samoocena działa na zasadzie błędnego koła - w porównaniu z osobami o samoocenie wysokiej, osoby o niskiej samoocenie spostrzegają świat społeczny i swoje w nim szansę w sposób mniej optymistyczny, co zniechęca je do podejmowania wysiłków, co obniża uzyskiwane wyniki, co utwierdza je w poczuciu niskiej wartości
własnością samooceny jest stałość w czasie mierzona jako odchylenie standardowe wielokrotnie powtarzanych pomiarów samooceny u tej samej osoby
regulacja samooceny rozumianej jako bieżący stan (a nie cecha) człowieka. 4 MOTYWY ZWIĄZANE Z JA
auto waloryzacja (dążenie by ja było pozytywne); jest to dążenie do obrony, podtrzymania lub nasilenia dobrego mniemania o sobie
auto weryfikacja ( dążenie by ja było wewnętrznie zgodne); dążenie do zgodności między już istniejącymi przekonaniami o sobie, a nowo nadchodzącymi informacjami na własny temat. zakłada ona, że ludzie chętniej poszukują i lepiej zapamiętują informacje zgodne, niż niezgodne z już posiadaną koncepcją ja.
samopoznanie (dążenie by wiedza zawarta w ja była prawdziwa); dążenie do pozyskania prawdziwej i dokładnej informacji na temat własnej osoby
samonaprawa ( dążenie by ja było faktycznie dobre); dążenie do rzeczywistego poprawienia własnych cech, umiejętności, stanu zdrowia, czy dobrostanu
najsilniejszym motywem jest autowaloryzacja
Najważniejsze mechanizmy autowaloryzacji (utrzymywania, obrony i podwyższania poczucia własnej wartości) i ich główne przejawy:
Mechanizm
Przejawy
definiowanie własnego ja
ogólnie ważnymi (i wyjątkowymi) cechami są własne
zalety, a ogólnie nieważnymi (i powszechnymi) cechami są
własne wady
tendencyjne przetwarzanie
informacji o sobie
• pochlebne sądy o sobie • pochlebne zniekształcenia
pamięci i znaczenia danych • efekt bycia lepszym niż
przeciętnie
realizacja zadań i atrybucje
(…)
… bliskości ja-inny,
ważności dziedziny dla ja i poziomu wyników
(faktycznych lub ocenianych)
dysonans poznawczy
• dysonans i jego redukcja pojawiają się gdy: -
rozbieżności są ważne (dotyczą ja) - ja jest
odpowiedzialne za ich wystąpienie (swoboda wyboru)
Autoafirmacja
• ekspresja cenionych wartości (przez ich obronę lub
realizację w zachowaniu) • przeniesienie uwagi na
pozytywny aspekt ja
tożsamość społeczna
(grupowa)
• faworyzacja grupy własnej (naszych)
• deprecjacja grupy obcej („onych")
autoprezentacja
• wywieranie korzystnego wrażenia na innych przez: -
obronne strategie autoprezentacji - asertywne
strategie autoprezentacji
DLACZEGO CHCEMY DOBRZE O SOBIE MYŚLEĆ?
1. Pozytywna samoocena jest dla jednostki pożyteczna, ponieważ przyczynia się do osiągania przez nią różnego rodzaju celów
2. Pozytywna…
… jako socjometru, czyli wskaźnika bieżącej akceptacji jednostki przez jej otoczenie społeczne. Socjometr monitoruje otoczenie społeczne z uwagi na wskaźniki dezaprobaty, odrzucenia i wykluczenia oraz sygnalizuje jednostce wystąpienie takich wskaźników za pośrednictwem negatywnej reakcji afektywnej
AUTOPREZENTACJA, czyli kształtowanie sposobu, w jaki spostrzegają nas inni ludzie
• Mark Leary i Robin Kowalski (1990) wskazują, że duża częstość autoprezentacji wynika z tego, iż kształtowanie wizerunku własnej osoby w oczach innych pozostaje w służbie trzech ważnych motywów: (1) osiągania materialnych i społecznych korzyści, których pozyskanie jest uzależnione od innych ludzi; (2) autowaloryzacji, czyli utrzymywania i/lub podwyższania poczucia własnej wartości; (3) kształtowania pożądanej tożsamości osobistej
• Warunki sprzyjające do autoprezentacji:
1. skłonność do zabiegów autoprezentacyjnych jest tym większa, im silniej wierzymy, że sposób spostrzegania nas przez innych ludzi decyduje o osiągnięciu naszych celów, np. w obecności osób przełożonych
2. skłonność do zabiegów autoprezentacyjnych jest tym większa, im bardziej zależy nam na celu kontrolowanym przez innych ludzi
3. skłonność do zabiegów autoprezentacyjnych…
…, niepowodzenie zrzuca na alkohol, a nie swoje nieuctwo :D )
- suplikacja, czyli prezentowanie własnej bezradności, w nadziei uzyskania pomocy od innych dzięki odwołaniu się od normy odpowiedzialności społecznej nakazującej pomagać tym, których losy od nas zależą.
- wymówki, czyli zaprzeczanie intencji wyrządzenia szkody i/lub przekonywanie, że nie miało się kontroli nad przebiegiem zachowania, które szkodę…
… przydaje raczej pomniejszanie znaczenia własnych sukcesów niż chwalenie się nimi), dylemat autentyczności (często bywa tak, że im bardziej pożądany jest w oczach innych obraz naszej osoby, tym bardziej odbiega od naszych przekonań na swój temat)
- świecenie własnym przykładem, czyli przedstawianie siebie jako osoby moralnej
- zastraszanie, czyli przedstawianie siebie jak „twardego faceta", osoby…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)