To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
121.SĄDY SPECJALNE I QUASI- SĄDY W POLSCE LUDOWEJ Quasi sądy
Arbitraż gosp znany był już w starożytności, często używa sie do niego nazwy sąd polubowny. W Polsce Ludowej nie był on ani sądem ani rozjemstwem polubownym, lecz przymusową metodą rozstrzygania sporów między jednostkami gosp uspołecznionej. Do 1949 spory gosp w Polsce rozpoznawane były przez sądy powszechne, wydziały handlowe w sądach okręgowych. Po sierpniowo- wrześniowym 1948 roku plenum KC PZPR przystąpiono upodabnianie Polski do ZSRR, dlatego zastosowano arbitraż gosp. W pierwszym roku Planu Sześcioletniego ustanowiono w Polsce arbitraż dekretem z 05.08.1949- o państwowym arbitrażu gosp. Wprowadzono przymusowe rozstrzyganie przed komisjami państwowymi sporów cywilno- prawnych, w których obie strony są jednostkami gospodarki uspołecznionej (jednostkami państwowymi, spółdzielczymi, org społ prowadzącymi stałą działalność gosp). Droga sądowa w tych sprawach była wykluczona. Utworzone zostały okręgowe komisje arbitrażowe, po 1 w każdym województwie, stosownie do podziału adm. arbitraż poddany został najpierw Przewodniczącemu Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, a później od 1951 Prezesowi Rady Ministrów, a od 1956 Ministrowi Finansów, a od 1975 zlokalizowano go przy Radzie Ministrów. Zmiany usytuowania arbitrażu wynikały z tego, że nie był organem konst. GKA był centralnym urzędem państwowym, natomiast lokalne komisje arbitrażowe ulokowano ostatecznie przy prezydiach wojew rad narodowych. Komisje arbitrażowe rozstrzygały spory ze stosunków cywilno- prawnych ale od sądów różniły sie tym, że: nie wydawały wyroków tylko orzeczenia i nie orzekał w imieniu PRL. Arbitraży nie byli niezawiśli. Regulacje prawne stale podkreślały, że państwowy arb gosp powołany został do zapewnienia dyscypliny wykonywania przez j.g.u narodowych planów gosp w celu doskonalenia współpracy i systemu umów w stosunkach między j.g.u zgodnie z kierunkami społ- gosp rozwoju kraju.
W latach 1949- 56 w pierwszych okresach działalności w czasach silnie scentralizowanej gosp struktury arbitrażu pełniły rolę pomocniczą wobec adm państwowej, czego przejawem były uprawnienia nadzorcze centralnych prg adm, w tym prawo uchylania i zmiany prawomocnych orzeczeń. Po 1956 nastąpiło wzmocnienie jego samodzielności.
W 1957 zastąpiono dotychczasowy nadzór adm nad orzecznictwem arbitrażowym Rewizją Nadzwyczajną. Zmiany polit o gosp na początku lat 80 doprowadziły do dyskusji nad rolą prawa cywilnego w gosp oraz wizją arbitrażu gosp, krytykowano działalność arbitrażu w jego działaniu, ideę tego rodzaju rozstrzygania sporów cywilno- prawnych, podnosząc przekazanie sporów do sądów powszechnych. Ustawą z 23.10.1975 O Państwowym Arbitrażu Gosp przymusowy państwowy arbitraż został utrzymany i rozszerzono jego kompetencje. Wyposażony został w elementy nadzoru nad niektórymi sferami działalności gosp, uzyskał wpływ na reglamentację prawną obrotu uspołecznionego. Komisje arbitrażowe dokonywały orzecznictwo w zespołach orzekających. Postępowanie odbywało sie w zasadzie w formie procesowej, ale wykazywał odmienności od sądowego postępowania cywilnego. Postępowanie było dwuinstancyjne, odwołanie było zbliżone do inst rewizji. Oprócz działalności orzeczniczej i wydawania przepisów ustawodawstwa gosp, wykonywał sygnalizację czyli zawiadomienie danej jednostki, organu nadrzędnego, prokuratora o uchybieniach działalności j.g.u. Zajmował się także nadzorem nad działalnością prawną j.g.u czyli nad radcami prawnymi. GKA uchwalała
(…)
… i mieszkaniowej, zatrudnienia, spraw socjalnych, podatków, wywłaszczenia. NSA miał jedynie badać legalność decyzji czyli zgodność z przepisami a nie jej celowość. Nie miał uprawnień do swobodnego uznania org adm. W praktyce NSA wykraczało poza ramy swej działalności i ingerowało merytorycznie w zakres spraw adm.
Trybunał Stanu- przed niego można było powołać do odp konstytucyjnej. Powołany ustawą z 26.03.1982. był wybierany przez sejm na okres kadencji z osób, które mają kwalifikacje sędziowskie, a nie są posłami. Przewodniczącym był I prezes SN. Wniosek oskarżenia mogła wnieść komisja sejmowa, grupa 115 posłów, prezydent. Wniosek kierowano do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej, która decydowała o odrzuceniu lub poparciu. Gdy poparto to kierowany i głosowany przez sejm i zapadała uchwała o uchylenie immunitetu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)