Rynek kapitałowy-opracowanie

35 Rynek kapitałowy
Transakcje rynku kapitałowego wiążą się z procesami odkładania oszczędności i z potrzebami rozwojowymi uczestników życia gospodarczego (inwestycje). Uczestnikami tego rynku są gospodarstwa domowe, które lokują swoje oszczędno­ści oraz zaciągają kredyty konsumpcyjne i hipoteczne. Przedsiębiorstwa wypusz­czają akcje i obligacje w celu pozyskania funduszy kapitałowych. Robi to również państwo. Przedsiębiorstwa zaciągają też kredyty długoterminowe w bankach komercyjnych. Na rynku kapitałowym działają banki i inne instytucje finansowe (fundusze emerytalne, fundusze powiernicze itp.).
Rynek kapitałowy spełnia w gospodarce szereg ważnych funkcji. Umożliwia emitentowi długoterminowych papierów wartościowych uzyskanie środków na działalność inwestycyjną, a ich nabywcy stwarza możliwość zyskownej lokaty łub zabezpieczenia posiadanego kapitału. Umożliwia sprawne przenoszenie środków finansowych między różnymi rodzajami rynku finansowego i różnymi częściami gospodarki. Umożliwia też bieżącą ocenę działalności jednostek gospodarczych, dzięki czemu środki finansowe kierowane są do tych, które są najbardziej efektywne.
Wśród instrumentów finansowych rynku kapitałowego najważniejsze są trzy rodzaje papierów wartościowych: 1) potwierdzające uzyskanie przez nabywcę prawa do współwłasności przedsiębiorstwa (akcje); 2) potwierdzające udzielenie przez nabywcę kredytu (obligacje); 3) potwierdzające uzyskanie przez nabywcę prawa do otrzymania w przyszłości pewnej wartości (tzw. pochodne papiery wartościowe).
Akcja jest to papier wartościowy stanowiący dowód uczestnictwa we własno­ści spółki akcyjnej. Posiadacz akcji, jako współwłaściciel firmy, uzyskuje również prawo do uczestnictwa w podziale zysków spółki (dywidenda). Dochód z akcji nie jest z góry określony, zmienia się w zależności od wyników spółki i od decyzji o przeznaczeniu zysku.
Obligacja jest papierem wartościowym potwierdzającym udzielenie przez nabywcę kredytu instytucji emitującej obligacje. Obligacje są najczęściej emito­wane przez rząd, władze lokalne i firmy. Posiadacz obligacji ma prawo do uzyskania w określonym terminie sumy określonej w obligacji oraz odsetek. Termin wykupu obligacji jest to termin, po upływie którego emitent jest zobowią­zany zwrócić dług zaciągnięty u posiadacza obligacji, równy cenie nominalnej. Współcześnie obok obligacji o stałym oprocentowaniu istnieją również tzw. obligacje indeksowane bądź bez odsetek.
Coraz większego znaczenia nabierają obecnie tzw. pochodne papiery war­tościowe. Nazwa wywodzi się stąd, że papiery te są wtórne w stosunku do tradycyjnych papierów wartościowych (akcji, obligacji). Najczęściej wiążą się one z tzw. transakcjiami terminowymi oraz opcjami finansowymi.
Finansowe transakcje terminowe, zwane również finansowymi kontraktami przyszłościowymi (futures), określają warunki transakcji zawieranych w przyszło­ści. Kontrakt taki jest to uzgodnienie dostarczenia w określonym terminie w przyszłości, po określonej cenie, pewnej ilości instrumentów finansowych. Kontrakt obowiązuje dwie strony: sprzedawcę kontraktu i nabywcę. Motywacja zawierania takich kontraktów może być dwojaka: zabezpieczenie się przed ewentualnymi stratami spowodowanymi wahaniami kursów lub chęć zarobienia na tego rodzaju wahaniach.

(…)

… na tego rodzaju wahaniach.
Z kolei opcje finansowe są dokumentami stwierdzającymi nabycie prawa zakupu lub sprzedaży papieru wartościowego. Opcja kupna (lub sprzedaży) daje jej posiadaczowi prawo do zakupu (sprzedaży) instrumentu finansowego po określonej cenie i w określonym terminie. Opcja finansowa jest prawem, a nie obowiązkiem. Za opcję trzeba zapłacić. Posiadacz opcji rozliczy ją (kupi lub sprzeda) wtedy, kiedy mu się to opłaci. Nabycie opcji może być podyktowane chęcią zarobku na różnicy cen walorów. Ale nabycie opcji jest też swego rodzaju ubezpieczeniem przed niekorzystnym ruchem cen. Nabywca opcji kupna ubez­piecza się przed wzrostem cen akcji, gdyż ma zagwarantowaną maksymalną cenę, po jakiej ją kupi. Z kolei nabywca opcji sprzedaży ubezpiecza się przed spadkiem cen akcji, gdyż ma zagwarantowaną minimalną cenę…
... zobacz całą notatkę