PROCESY i TECHNIKI WYTWARZANIA -WYKŁAD
Odlewnictwo - technologia wytwarzania (kształtowania) przedmiotów (odlewów) ze stanu ciekłego.
Odlew - efekt zakrzepnięcia metalowego stopu odlewniczego wlanego do formy odlewniczej; produkt technologii.
Stop odlewniczy - materiał, z którego jest wykonany.
Forma odlewnicza - przyrząd, w którym powstaje.
Podstawowe etapy procesu wykonania odlewu: 1. Przygotowanie ciekłego stopu metalowego. 2. Wykonywanie (przygotowanie) formy odlewniczej, 3. Wlanie ciekłego stopu do formy odlewniczej. 4. Krzepnięcie i stygnięcie odlewu. 5. Wyjęcie odlewu z formy i operacje końcowe. Topialnia
Celem procesu jest uzyskanie ciekłego stopu: O założonym składzie chem., O odpowiednim stopniu czystości metalurgicznej, O korzystnym stanie fizyko-chem., O odpowiednio wysokiej temp.
Etapy procesu:
Przygotowanie materiałów wsadowych, z których będzie wykonany stop odlewniczy. Stopienie wsadu w piecu topialnym.
Przeprowadzanie korekty składu chem. stopu. Dodatkowe operacje metalurgiczne (rafinacja, modyfikacja)
Przegrzanie stopu do wymaganej temp. Transport ciekłego metalu do miejsca zalewania form odlewniczych. Stopy odlewnicze:
Stopy żelaza: żeliwo, staliwo
Stopy metali nieżelaznych: Cu-Zn - mosiądz, Cu-Sn - brąz, Cu-Al - brąz bezcynowy, Al-Si - silumin, Zn-Al - znal
Mosiądz dwufazowy CuZn40Pb: temp. Zalewania 1320-1420 C, gęstość: 8,2-8,5 g/cm^3 Brąz CuSn10-C: temp. Zalewania: 1270-1320 C, gęstość: 8,5-9,5 g/cm^3
Brąz CuAl10fe3Mn2: temp zalewania: 1370-1420 C, gęstość: 7,5-8,0 g/cm^3
Silumin AC Si12Cu2Mg: temp. Zalewania: 680-720 C, gęstość 2,5-2,7 g/cm^3
Układ stabilny Fe - grafit
Układ metastabilny Fe-Fe3C
Żeliwo - stop żelaza z węglem, w którym zawartość węgla przekracza 2,08%
Żeliwo - stop żelaza z węglem ( i innymi pierw. Si, Mn, P, S.) w którym zawartość węgla przekracza max. rozpuszczalność węgla w austenicie Przemiana eutektyczna W układzie metastabilnym: … - ledeburyt
W ukł. Stabilnym (grafityzacja pierwotna)
… - eutektyka grafitowa
Rodzaj przemiany eutektycznej zależy od:
Składu chem. żeliwa: pierwiastki grafityzujące C, Si, Al. I zabielające Mn, P, Cr
Szybkości krzepnięcia odlewu: zwiększenie szybkości sprzyja zabieleniu Żeliwo GJL-250: temp. Zalewania: 1350-1550 C, gęstość 6,9-7,2 g/cm^3
Materiały wsadowe (odlewnie żeliwa i staliwa): Wielkopiecowe surówki odlewnicze (stopy żelaza z węglem 3,5-4,5% C),
(…)
… silnych naprężeń odlewniczych), zła wybijalność, duża chropowatość powierzchni odlewów. Formy termoutwardzalne - formy skorupowe - skład masy formierskiej (piasku otaczanego): osnowa masy (piasek kwarcowy), spoiwo (termoutwardzalna żywica - fenolowa lub fenolowo-formadehydowa, otaczająca cienką warstwą ziarna osnowy), utwardzacz (urotropina)
Metoda Cronninga (proces C): 1. Podgrzanie płyty modelowej…
… (po zagęszczeniu): zależą głównie od jednorodności i ziarnistości piasku, ilości i rodzaju lepiszcza, wilgotność, stopnia zagęszczenia masy. Właściwości mas formierskich powinny być powtarzalne w trakcie i niezmienne w funkcji czasu.
Wytrzymałość (spoistość) odporność masy na nacisk wywierany przez ciekły metal. Miarą wytrzymałości jest wielkość siły P [MPa] (ściskanie, rozciąganie, ścinanie lub zginanie) na 1 cm…
…. Formowanie - prces wykonania formy odlewniczej poprzez mechaniczne zagęszczenie masy piaskowo-gliniastej. Zagęszczenie polega na tym, że pod działaniem sił zewn. w masie następuje zbliżenie ziaren osnowy kwarcowej i zespolenie ich lepiszczem. Miarą stopnia zagęszczenia masy jest twardość. Ręczne metody zagęszczania ze względu na pracochłonność są w produkcji jednostkowej. Zalety: niski koszt modeli, uniwersalność (możliwość wykonania bardzo małych i bardzo dużych form), łatwość uzyskania dowolnego stopnia zagęszczenia masy w poszczególnych obszarach formy.
Najczęściej stosowane metody formowania ręcznego: z modelu niedzielonego - jednoczęściowego (zwykle, z obieraniem, przy użyciu fałszywki), z modelu dzielonego. Maszynowe metody formowania - formowanie maszynkowe stosuje się w przypadku produkcji…
… lepiszcze w wyniku oddziaływania typu elektrycznego (oddziaływanie ładunków elektrycznych znajdujących się an powierzchni cząstek glinki na dipolowe cząstki wody). Ilość wody zależy od rodzaju glinki i wynosi 1,5-5,0%.
Dodatki specjalne - pył węglowy zmniejszający skłonność masy do przypalania się do powierzchni odlewu oraz zwiększający gładkość powierzchni odlewu. Właściwości masy formierskiej…
… masa formierska, skrzynki formierskie (ramki), modele odlewnicze, oddzielacze, narzędzia lub urządzenia formujące.
Modele odlewnicze - oprzyrządowanie odlewnicze służące do odwzorowywania w formie kształtów wnęki formy i kanałów układu wlewowego.
Materiały na modele: modele trwałe (drewno, metal, polimery), modele jednorazowe (wosk, styropian)
Klasyfikacja modeli
Bezpośrednio odtwarzające kształt…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)