PRASA W WIELKOPOLSCE
W Wielkopolsce cała epoka popowstaniowa wyraźnie rozbija się na dwa okresy, z których pierwszy zwykło się zamykać w granicach chronologicznych lat 1859— 1894. Prowincja ta 111859 r. zyskała „Dziennik Poznański" o kierunku liberalnym, dzięki finansowej pomocy i. inicjatywie Hipolita Cegielskiego oraz kilku ziemian. Pod redakcją Ludwika Jagielskiego dziennik ten propagował ograniczony postęp, społeczny w. granicach zakreślonych mu przez wielkopolskich liberałów, zwolenników legalnej opozycji, organiczników. Poczynając od 1875 :r. gazeta zaczęła przesuwać się na prawo, broniąc hegemonii ziemiaństwa. '
. Grupa umiarkowanych liberałów w 1871 r. powołała „Orędownika" (tygodnik, potem wychodzący, dwa i trzy razy w tygodniu) z energicznym Romanem Szymańskim, na czele, który orientował się na mieszczaństwo wielkopolskie. W dobie Kułturkampfu „Orędownik" konsekwentnie realizował hasło obrony „wiary i narodowości" w duchu solidaryzmu społecznego. Pismo nazwało się „ludowym" i zyskało sporą popularność. Gdy sfery kóńserwatywno-klerykalne nie zdołały opanować „Dziennika Poznańskiego", w 1872 r. powołano do życia „Kurier Poznański" z programem zjednoczenia społeczeństwa wokół arcybiskupa Ledóchowskiego na gruncie wierności Kościołowi i potępienia walki klasowej. Realizatorem tych postulatów był ks. Jan Kantecki, redaktor dziennika wiatach 1876—1887. Szczególnie widoczny był lojalizm ,,Kuriera" w latach dziewięćdziesiątych.
W omawianym okresie wśród wydawców gazet codziennych zarejestrować można właściwie tylko jedną inicjatywę, która miała na celu powołanie do życia rzeczywiście popularnego dziennika. Był nim „Goniec Wielkopolski" Ludwika Rzepeckiego z 1877 r. reklamowany jako bezpartyjny, ale przepojony faktycznie duchem klerykalnym i ultramontańskim.
Prasa tygodniowa była w Poznańskiem bardzo anemiczna: do 1860 r. wychodził klerykalny „Tygodnik Katolicki", od 1873 r. „Wiarus" (trzy razy w tygodniu) — pismo ziemian zwalczające „Orędownika". Pierwszym pismem dla ludu w 1883 r. stał się „Wielkopolanin" redagowany w duchu tradycji szlacheckich, klerykalizmu i bardzo naiwnie pojmowanych tradycji historycznych. W 1882 r. przeniesiono z Chełma do Poznania „Przyjaciela Ludu" pod redakcją Ignacego Danielewskiego.
Po zniesieniu podatku stemplowego w r. 1885 zaczęły się w Wielkopolsce pojawiać czasopisma kulturalno-literackie, które miały tu pewne tradycje już dawniej, np. „Oświata" (1865), miesięczny „Przegląd Wielkopolski" (1867-1870) i inne. Nieco bardziej trwały okazał się „Tygodnik Wielkopolski" (1871-1874), grupujący znakomite pióra z całej Polski. Był to czołowy periodyk pozytywistyczny Wielkopolski, który w 1872 r. połączył się z beletrystyczną „Sobótką" (1869—1871). Efemeryczne okazały się pisma "dla dzieci, a także niektóre fachowe. Sporą rolę odgrywały pisemka redagowane przez kler katolicki, ale wszystkie one przetrwały
(…)
… zrazu przy pomocy „Dziennika Berlińskiego" (od 1897 r.), a w końcu 1903 r. przejęli wydawaną od 1896 r. ,,Pracę". Atrakcyjnie redagowana, ilustrowana „Praca" głosiła hasła Narodowej Demokracji i została dobrze przyjęta, czego dowodem był wzrastający nakład pisma. Po 1907 r. jednak pod redakcją ks. Piotra Wawrzyniaka ,,Praca" odstąpiła od zasad Narodowej Demokracji, odżegnała'się także od neokonserwątystów, zarzucając im rozbijanie jedności narodu.
Do bezpośredniej działalności prasowo-wydawniczej w Poznańskiem przystąpiła Narodowa Demokracja w 1906 r., kiedy to po upadku „Kuriera Poznańskiego" postanowiono go wznowić z nowym programem. W tym celu utworzona została spółka wydawnicza, a na redaktora powołany Marian Seyda. Dziennik zwracał się do inteligencji, zaś do mieszczaństwa trafiał…
… do czytelników polskich w głębi Niemiec, dopiero później znalazło odbiorców w Poznańskiem i na Śląsku. Do Katowic „Gazeta" została przeniesiona w 1901 r. i nadal redagowana przy dużej pomocy PPSD i PPS. W różnych okresach orientowała się ona na prawe, rzadziej lewe skrzydło ruchu, atakowali ją polscy socjaldemokraci z Różą Luksemburg i Marcinem Kasprzakiem, którzy w latach 1902—1904 wydawali w Poznaniu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)