To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Ogólna charakterystyka dziejopisarstwa średniowiecznego. ( na pod. Średniowiecza Michałowskiej) W historii europejskiego dziejopisarstwa wieków średnich wyróżnia się zazwyczaj dwa okresy . Pierwszy rozpoczyna się ok. VI i w przybliżeniu odpowiada epoce wczesnego średniowiecza; drugi- w stuleciach XI i XII otwierających dojrzałą fazę rozwoju mediae aetatis. Zanim pojawiły się dzieła pisane, germańskie plemiona najeźdźców, które podbijały obszary dawnej Romanie mieszając się tam z elementem miejscowym, tworzyły i przekazywały z pokolenia na pokolenie podania o swych protoplastach: dawnych bohaterach i ich wojennych przewagach. Ta ustna tradycja stała się podłożem legend etnogenetycznych, utrwalanych później pisemnie w kronikach. Te ostatnie pojawiły się na obszarze Europy Zachodniej w wieku VI. Miały służyć dokumentowaniu odległej genealogii poszczególnych plemion i ich przynależności do świata kultury. Podania etnogenetyczne stały się nieodłącznym elementem kronik średniowiecznych i utrzymały się w dziejopisarstwie aż do wieku XV, kiedy to zostały wyrugowane pod wpływem surowej krytyki humanistów. Kroniki wczesnośredniowieczne stanowiły główną formę piśmiennictwa historycznego. Do wybitnych dzieł tego okresu należy m.in. Historia Franków Grzegorza z Tours, Historia kościelna narodu angielskiego Bedy Wielebnego. Założeniem ideowym tej formy piśmiennictwa była koncepcja historii opierająca się na przesłankach epistemologicznych, zgodnie, z którymi wiedzę pewną i niezawodną można uzyskać jedynie w wyniku poznania bezpośredniego; poprzez widzenie przedmiotu i odpowiednio- przez uczestnictwo w zdarzeniu lub własną jego obserwację. Przedmiotem poznania historycznego jest, zatem dostępna piszącemu teraźniejszość, a zadanie kronikarza sprowadza się do rejestrowania znanych mu z autopsji faktów. Przeszłość jest natomiast z natury niepoznawalna. Informacje o niej historyk otrzymuje pośrednio ze słyszenia, poprze przekaz ustny lub pisany, pochodzący od określonej osoby. Jednym z podstawowych założeń historiografii średniowiecznej było przekonanie, ze zdarzenia dziejowe mieszczą się bez reszty w planie Opatrzności i poprzez nie Bóg realizuje własne zamierzenia i decyzje. Postawa taka zwana była prowidencjalizmem i wywodziła się z historiozofii św. Augustyna. Wychodząc z założenia o Boskiej ingerencji w dzieje piszący starali się selekcjonować zdarzenia wysuwając na pierwszy plan fakty niezwykłe. Znaczenie zdarzeń podkreślano kojarząc je z ekstraordynaryjnymi zjawiskami naturalnymi, jak np. ukazanie się komety. Zdarzenia te przeważnie miały przebieg nieoczekiwany. Wydarzenia przeszłe miały służyć na wzór moralny teraźniejszości, a współczesnym przypisywano analogiczną funkcję wobec przyszłości. Historii, zatem nadawano sens budujący, a przedmiotem zainteresowania historyka stawało się przede wszystkim to, co ciągłe i trwałe. Z takiego nastawienia wynikał np. obojętny stosunek do dat rocznych. Inaczej daty dzienne, mogły one sugerować, że zdarzenie wypadające np. w rocznicę śmierci świętego posiada sens szczególny i może służyć na dowód Boskiej ingerencji w dzieje, w oczywisty sposób wzmacniało to sens moralny i budujący. Funkcja dydaktyczna historiografii jawnie wysuwana na plan pierwszy, odsuwała w cień poznawcze walory dziejopisarstwa. Historiografia wczesnośredniowieczna nie tylko tolerowała, ale w szczególny sposób uzasadniała anachroniczność relacji. Przekonanie o ciągłości dziejów usprawiedliwiało łączenie i mieszanie realiów rozmaitych epok,
(…)
…, form ujawniania się narratora zarówno w tekście jak w poprzedzających dzieło przedmowach i listach dedykacyjnych czy wreszcie sfer stylistyczno- językowej, w okresie dojrzałego średniowiecza poddanej wpływom sztuki pisarskiej zwanej, ars dictandi. Literackie walory kroniki odgrywały szczególną rolę w okresie dojrzałego średniowiecza, kiedy to dzieła, spisywane na dworach monarszych i książęcych…
…, co kolidowało z uniwersalistycznymi ideami i dążeniami politycznymi zarówno papiestw jak i cesarstwa. Zależność historyków od rządzących i ich podległość wobec władzy państwowej sprzyjała tendencjom separatystycznym i narodowościowym przygotowując grunt dla postaw patriotycznych, wyrażających się zwłaszcza w apologii przeszłości kraju oraz dynastii rządzącej. Na dziejopisarstwo wieków średnich złożył się różne…
… i męczenników, tworząc tzw. hagiografię. Formą zasługującą na szczególną uwagę są gesta, będące opowiadaniami o czynach cesarzy, królów, książąt, wodzów a niekiedy także osób duchowych. Gatunek ten wywodzi się z piśmiennictwa starożytnego i legitymował się odległą genealogią. W XI i XII wieku były one popularną formą piśmiennictwa europejskiego, prezentującą czyny wojenne władców, podejmowaną prze…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)