KULTURA JAKO WYTWÓR ŻYCIA SPOŁECZNEGO-RÓŻNE UJĘCIA. Pojęcie kultury. Kultura duchowa i materialna. Korelaty kulturowe. Globalne i selektywne rozumienie kultury. S Czarnowski, Kultura Kultura jest dobrem zbiorowym i zbiorowym dorobkiem, owocem twórczego i przetwórczego wysiłku niezliczonych pokoleń: → Wynalazki nie mają nic wspólnego z kulturą. O kulturze możemy mówić wówczas, gdy odkrycie czy wynalazek zostaje zachowany, i gdy jest przekazywany z pokolenia na pokolenie. → W rozwoju kultury jest konieczność, która sprawia, że każdorazowy jej stan jest warunkiem jej stanu następnego. Twórczość jednostek, nawet tych najgenialniejszych, pomnaża lub zmienia to tylko, co było przed nimi. Tylko jednostka współpracująca z innymi, a nie osamotniona, przyczynia się d o budowy gmachu kultury. • Społeczeństwo to nie tylko zbiór jednostek; to także obyczaje, formy obcowania, praktyki religijne, pojecie o tym, co dobre a co złe, co piękne a co brzydkie-co ludzi łączy, a co dzieli. → J. J. Rousseau: „Kultura jest środowiskiem, w którym ludzie są, rzec można, zatopieni i każdy między nimi stosunek określony jest przez kulturę danej zbiorowości”, czyli: • Jednostka ludzka jest wytworem kulturalnej zbiorowości-zbiorowości zorganizowanej, przechowującej zdobycze duchowe i materialne i pomnażającej je, a nie gromady osobników żyjących w „stanie natury”. → Staszic: „Człowiek bez towarzystwa- tzn. bez społeczeństwa- nawet pomyśleć się nie da”. Wszystko w człowieku ma początek społeczny i społecznie jest określone z wyjątkiem t ego, co wynika z jego ustroju psychofizycznego. Myślenie ludzkie ulega zmianom rozwojowym, które nie są zmianami zachodzącymi w jednostce, ale w historii ludzkości np., to, co wydawało się sprawiedliwym, dobrym naszym przodkom z okresu wojen kozackich, dziś wydaje się nam często oburzającym, jeśli nie wręcz zbrodniczym. Porządek myślenia jednostki jest określony rozwojem zbiorowości, której jest członkiem. Kultura duchowa i materialna Podział faktów na psychiczne i materialne jest w odniesieniu do wszystkich zjawisk społecznych, a zatem i do kultury, podziałem bezzasadnym. W rzeczywistości społecznej nie mamy nigdy do czynienia z czystym „psychizmem” ani czystą materią. Nawet wówczas, gdy wydaje się nam, ze badamy tylko psychiczne treści i formy przekonamy się, że są one zespo- lone nierozdzielnie z faktami materialnymi. To, co istnieje w życiu, co jest elementem kultury, składnikiem życia społecznego, to czyny, czyli fakty materialne. Nie ma na przykład wierzenia religijnego bez obrzędów czy myślenia matematycznego bez symbolów kreślonych lub pisanych. Kultury, która by była jedynie duchową nie ma i być nie może.
(…)
…”; istnieje powszechne przeświadczenie, że „sacrum” wywiera istotny wpływ na życie człowieka i los świata-stąd wierni odnoszą się z lękiem i ufnością doń, próbując przez modlitwę i ofiary pozyskać sobie ich łaskawość; „sacrum” w religiach monoteistycznych-Bóg, politeistycznych-panteon bóstw, w buddyźmie-
wartości moralne.
▪ druga kładzie nacisk na potrzeby i wartości: religia jest wyrazem i formą wartości…
… czy Wisła w polskim dziedzictwie kulturowym zajmują pozycję tej kategorii co Zamek Wawelski albo polonezy Chopina, ale ani Tatry ani Wisła nie są wytworami polskiej kultury. Widać więc wyraźnie, że pytanie: co się w danej grupie społecznej przekazuje? nie jest równoważne pytaniu: co dana grupa stworzyła?
Korelat - jedno z pojęć, jeden z przedmiotów wzajemnie od siebie zależnych i wzajemnie uwarunkowanych (wg „Słownika wyrazów obcych”).
Korelaty dziedzictwa kulturowego nie oznaczają składników owego dziedzictwa. Chodzi o korelaty reakcji psychicznych, do których dyspozycje przekazywane są jako kulturowe dziedzictwo grupy. Mogą to być korelaty podwójne. Z jednej strony bowiem, w skład dziedzictwa kulturowego wchodzi technika i styl wytwarzania, z drugiej strony, wzory reagowania na wytworzone…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)