Kanon zmian towarzyszących Kanon zmian towarzyszących stosuje się wtedy, gdy usiłuje się wykryć przyczyny zmiany jakiegoś czynnika. Obserwuje się okoliczności, w których dany czynnik ulega zmianie. Jeżeli okaże się, że jedna z tych okoliczności zmienia się wtedy, gdy badany czynnik ulega zmianie, podczas gdy pozostałe okoliczności się nie zmieniają, to należy przypuszczać, że zmiany obserwowanego czynnika pozostają w ścisłym związku ze zmianami tej jednej okoliczności. Zatem jej zmiany można uznać za przyczynę zmian danego czynnika.
Zastosowanie tej metody ilustruje doświadczenie z nadmuchanym pęcherzem, które miał wykonać Pascal. Pascal wziął częściowo nadmuchany pęcherz i zaczął wraz z nim wspinać się na jakąś wysoką górę. Zauważył, że w miarę zwiększania się wysokości objętość pęcherza zwiększa się. Schodząc z góry zauważył zjawisko odwrotne - objętość pęcherza ulega zmniejszeniu, by u podnóża góry powrócić do stanu początkowego. Na podstawie zachowania się pęcherze, stwierdził, że ciśnienie zależy od wysokości, im większa jest wysokość, tym ciśnienie jest niższe.
Kanon reszt Kanon reszt jest to wnioskowanie, które przebiega według następującego schematu: Obserwujemy jakieś występujące razem i podobne sobie zjawiska Z 1 , Z 2 , Z 3 , ..., Z n , i towarzyszące im, jako ich skutki, zjawiska S 1 , S 2 , S 3 , ..., S n , usiłując dociec, które z obserwowanych zjawisk jest przyczyną zjawiska S 1 . Zauważamy przy tym, że zjawisko Z 2 jest przyczyną zjawiska S 2 , zjawisko Z 3 - przyczyną zjawiska S 3 , a Z n - przyczyną S n . Wobec tego mamy prawo domniemywać, że przyczyną zjawiska S 1 jest zjawisko Z 1 . Opisany schemat można zapisać w następującej postaci:
Z 1 , Z 2 , Z 3 , ..., Z n ,
S 1 , S 2 , S 3 , ..., S n ,
Z 2 → S 2 ,
Z 3 → S 3 ,
.............,
Z n → S n ,
---------------------
Zatem: Z 1 → S 1 Warunkiem zastosowania tej metody jest uprzednie poznanie wszystkich zjawisk, które towarzyszą obserwowanemu zdarzeniu, a ściślej - poznanie przyczyn tychże towarzyszących zjawisk, a mianowicie, że przyczyną zjawiska S i jest odpowiednie zjawisko Z i . W ten sposób eliminuje się wszystkie zjawiska Z i , znane jako przyczyny zjawisk S i , z puli możliwych przyczyn zjawiska S 1 , pozostawiając w niej jedynie zjawisko Z 1 . Uważa się, że właśnie tą metodą wykryto planetę Neptun - jako przyczynę odchyleń faktycznej orbity planety Uran od orbity obliczonej matematycznie. Zauważywszy tego rodzaju odchylenia, założono, że musi istnieć nieznana do tej pory planeta, która powoduje te odchylenia. Sądzono tak na tej podstawie, że właśnie tak dzieje w przypadku innych planet, których orbity również ulegają odchyleniu od toru teoretycznego (tzn. wynikającego z obliczeń matematycznych). Obserwacje astronomiczne potwierdziły istnienie tej nie poznanej dotąd planety. Nadano jej imię Neptun.
(…)
… te odchylenia. Sądzono tak na tej podstawie, że właśnie tak dzieje w przypadku innych planet, których orbity również ulegają odchyleniu od toru teoretycznego (tzn. wynikającego z obliczeń matematycznych). Obserwacje astronomiczne potwierdziły istnienie tej nie poznanej dotąd planety. Nadano jej imię Neptun. Kanony Milla, w swojej właściwej postaci, nie znalazły szerszego zastosowania w naukach…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)