Każde zlodowacenie pozostawiło osady (stożki sandrowe, glina morenowa, paski i żwiry wodno lodowcowe, piaski rzeczne).
Efektem pobytu lądolodu są przekładańce osadów - gliny zwałowe, piaski i żwiry wodnolodowcowe: iły zastoiskowe i iły kwarcowe.
Najwięcej osadów na północy Polski.
Miąższość - największa w części północnej Polski, najmniejsza - część południowa.
Dziś największa miąższość na Suwalszczyźnie 220 m.
Pomorze 50-150 m.
Pas wyżyn 0-25 m.
Góry 0,5-1 m.
Bełchatów 393 m
Gdańsk / Karwia 420 m - miąższość utworów czwartorzędowych
Zasięgi zlodowaceń: Sanu - Kotliny Sudeckie i Pogórze Karpackie - 420 m się zatrzymało
Odry - Sudety - tak jak zlodowacenie Sanu, wyżyna śląsko-małopolska - rzeźba wyżyn decydowała o zasięgu lodowca; objęła jurę krakowsko-częstochowską, Niecka Nidy - wchodzi jęzorem, otacza góry Świętokrzyskie, wchodzi w środkową Wisłę i wychodzi północnym skrajem wyżyny Lubelskiej
Warty - wzgórza głogowsko-darłowskie, trzebnickie, milicko-twardogórskie, ostrzeszowskie, łuk pod Łódź i ujście Pilicy, północnym skrajem wyżyny Lubelskiej wychodzi z Polski
W okresie ostatniego zlodowacenia - krawędź lądolodu zatrzymała się w Wielkopolsce - mieliśmy na przedpolu tundrę (less) - pogórze karpackie, wyżyna Śląska, wyżyna Lubelska
Tundra - jest okresem sprzyjającym lessom
Lessy kopalne - na każdym utworze glacjalnym
Sedymentacja eoliczna - piaski wydmowe
Wydmy śródlądowe - w dolinach kotlinne rozszerzenia: Kotlina Sandomierska, Bory Dolnośląskie, Dolna Wisła, Kotlina Warszawska, Toruńsko-Bydgoska , Kotlina Grabowska, Pyzdrska, dolina Nysy - dużo piachu - przerobione na wydmy paraboliczne; Międzyrzecze Warciańsko-Noteckie. Wydmy występują tam gdzie są piaski.
Główne jednostki geologiczne Polski: Prekambryjska jednostka wschodnio-europejska - w jej obrębie występują sfałdowania na powierzchni:
wyniesienie Łeby
obniżenie perybałtyckie
wyniesienie mazursko-suwalskie
obniżenie podlaskie
wyniesienie podlasko-lubelskie
Platforma jest lekko sfalowana - morze wchodziło w obniżenia.
W najpłytszym miejscu pod Suwałkami 500 m. - podłoże krystaliczne - rudy polimetaliczne (1200 m.) najbogatsze w Europie złota (magnetyty, hematyty) - dziś nieopłacalne wydobywanie tych rud.
Synklinorium brzeżne - depresja wewnętrzna:
Niecka brzeżna
wał kujawsko-pomorski - równoległy do linii TT (Teisseyre'a Tornquista) i Niecki B.
wał środkowo-polski - zręby świętokrzyskie i dolnego Sanu
niecka szczecińsko-mogilsko-łódzko-miechowska
(…)
… wietrzenia ,do 2250
Tatry Wysokie - 2500km - granity, rzeźba alpejska
Tatry Bielskie - wapienne 2150 km
Tatry Reglowe - pas pogórza - skały węglanowe
- Głębokie cyrki, parki lodowcowe w Dolinach Tatrzańskich, doliny V-kształtne przekształcone w U-kształtne.
Wygłady lodowcowe, rysy lodowcowe, moreny boczne na brzegach dolin, moreny czołowe - zaznaczają fazy postoju.
Niecka Podhalańska - zapora dla rzek, które wypływają z Tatr, pieniński pas skałkowy-długość 600 km.
Charakterystyczna rzeźba - ogromne rzeczne stożki napływowe - związane z dużą ilością wody. Pierwsze stożki - najwyższe, najszerzej rozłożone. Rzeka zbiera się u podnóża Beskidu Wysokiego.
Antecedentny przełom - przełom Dunajca przez Pieniny - płynie rzeka, a spod spodu zostaje coś wypiętrzone - tworzy się zbiornik zastoiskowy i przecina, góry wypiętrzają się a rzeka cały czas płynie - tworząc meandry na przełomach.
Płaszczowiny, z których zbudowane są Karpaty Zewnętrzne:
Magurska (Beskid Wysoki, Wyspowy, Średni)
Przedmagurska
Śląska (dużo miejsca)
Podśląska (wychodzi na brzeg Karpat)
Skolska (wschodnie Karpaty)
- Kierunek płynięcia dolin - poziomy układ skał. Rzeźba płaszczowin pradolin nachylona na północ. Zaczęły tworzyć się dopływy…
…-łódzko-miechowska
monoklina przedsudecka - jednokierunkowo nachylona
blok dolnośląski: Sudety i blok Przedsudecki:
Sudety Zachodnie: - trzy elementy geologiczne: 2 zręby i 1 niecka:
Karkonosze z Izerami
metamorficzne Góry Kaczawskie
niecka Północno-Sudecka
Intruzja granitowa - wciska się w skały osadowe.
Skała metamorficzna - w Karkonoszach intruzja granitowa.
Sudety Środkowe:
Zapadlisko
Krasowiogórska…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)