Franciszek Zabłocki 1752-1821
- Wywodził się z rodziny szlacheckiej.
- Wstąpił do szkoły jezuickiej, którą opuścił po 3 latach. - Za wstawiennictwem Adama Czartoryskiego został powołany urzędnikiem w Komisji Edukacji Narodowej.
- Debiutuje na łamach czasopisma literackiego „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne”
- Z całą pewnością Franciszek Zabłocki był bywalcem obiadów czwartkowych organizowanych przez króla Stanisława Augusta. Na jednym z takich spotkań Zabłocki został poproszony o odczytanie swej pierwszej komedii pt. Zabobonnik . Utwór ten spodobał się słuchaczom, a przede wszystkim królowi, który w dowód uznania odznaczył autora medalem Merentibus (łac. zasłużonym).
- Podczas Sejmu Czteroletniego aktywnie wstawiał się za Stronnictwem Patriotycznym swymi utworami. Pisał wówczas ostre wiersze polityczne, satyry, często mające cechy paszkwilu, rozpowszechnione anonimowo jako druki ulotne. - Brał udział w powstaniu kościuszkowskim. Po jego upadku w depresji zaprzestał działalności literackiej i wyjechał do Rzymu, gdzie został księdzem. Kiedy po trzech latach wrócił do kraju, przyjął posadę proboszcza.
Na dorobek twórczy Franciszka Zabłockiego składają się: wiersze okolicznościowe, ody , bajki , listy poetyckie, sielanki , satyry , poemat mitologicznym. Zabłocki położył też zasługi dla rozwoju polskiego teatru . Napisał ponad 50 komedii, z których najważniejsze to: Zabobonnik (nagrodzona przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Medalem Merentibus ), Sarmatyzm , Król w kraju rozkoszy , Pasterz szalony , Arlekin Mahomet i Fircyk w zalotach . Tłumaczył z języków francuskiego i angielskiego: sztuki, m.in. Wesele Figara , ale też powieści (Podrzutek, czyli Historia Toma Dżona Fieldinga ) i podręczniki historii czy fizyki. Zaadaptował wiele sztuk, głównie z francuskiego, tylko po dwie z niemieckiego i angielskiego. Praktycznie cała jego twórczość to inteligentne przeróbki dzieł autorów zachodnich, takich jak Romagnesi, Legrand, Lesage , Molier , Mercier, Szekspir .
Ze względu na zakres zmian i mistrzostwo techniki dramatopisarskiej, uważa się komedie Zabłockiego za utwory oryginalne. Ich twórca ze znakomitym wyczuciem sceny kontrastował monologi, dialogi i postaci, wprowadzał satyryczne obserwacje dotyczące polskiej rzeczywistości. Jego twórczość dramaturgiczna wyróżnia się rozmaitością gatunków, wielością konwencji oraz mnożeniem chwytów powodujących wrażenie bogactwa świata przedstawionego i lekkości komizmu (mimo wielu wątków serio, jakie pojawiają się w tych sztukach). Fircyk w zalotach
(…)
… obyczajów oraz odziedziczonego majątku, postacią nie budzącą sympatii, łatwą do ośmieszenia wskutek przesady widocznej w jego zachowaniu.
Fircyk jako bohater negatywny pojawił się w pierwszych komediach Franciszka Bohomolca, wiele portretów fircyka przynoszą satyry czasów stanisławowskich (I. Krasicki, A. Naruszewicz; jest też częstym bohaterem ówczesnej publicystyki („Monitor”). Fircyk jako bohater…
… i podejrzliwy. Jego służący Pustak tak o nim mówi:
Mimo że trochę dziwak i melancholik, jest człowiekiem honoru, uczciwym, ma dobre serce oraz dba o czystość obyczajów (robi awanturę na temat rozwiązłości, gdy niesłusznie mniema, że jego żona flirtuje z Fircykiem i umawia się z nim na schadzki).
Postolina to siostra Arysta, młoda i piękna wdowa (nosi żałobę po swoim mężu), oprócz urody posiada wrodzoną mądrość…
… również błysnąć komplementem nie mającym sobie równych w polskiej poezji XVIII wieku.
Podstolina przyjmuje postawę obronną, niby niechętną i zimną, usiłuje w dowcipnych replikach skompromitować udaną pozę swego adoratora. Flirt zostaje w połowie aktu pierwszego przerwany, a jego pozostałą część wypełniają sceny komiczne, w których Fircyk ogrywa gospodarza domu i wysyła służącego do stolicy po śpiewaczki…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)