Etnogeneza Słowian
Olbrzymie połacie Europy środkowej i wschodniej zajmowali we wczesnym średniowieczu Słowianie. Ich pochodzenie i pierwotne siedziby są w nauce przedmiotem zaciętych sporów, na których ostrość oddziaływują w dużym stopniu względy natury politycznej. Mimo to jednak dziś wydaje się rzeczą bezsporną, że Słowian należy zaliczyć do indoeuropejskiej rodziny językowej i że w jej łonie stanowili oni pierwotnie wraz z Bałtami wspólną grupę. Gorzej przedstawia się natomiast sprawa ich prasiedziby. Tu jeszcze istnieją rozbieżności poglądów, choć wśród wielu badaczy utrwala się przekonanie o konieczności jej szukania między Odrą a Wisłą. Przemawiają za tym zarówno przesłanki archeologiczne, jak antropologiczne, a wreszcie także i językowe. Przyjęcie tu właśnie położonej praojczyzny Słowian nie wyklucza natomiast możliwości przesuwania się przez ten obszar ludów obcoplemiennych, a nawet przejściowego ujarzmienia przez nie ludności autochtonicznej. Jak stwierdziliśmy bowiem w innych omawianych wypadkach, najazdy takie powodowały wprawdzie usuwanie się z obszaru opanowanego przez wroga tej części mieszkańców, która nie chciała podporządkować się obcej władzy, reszta ich jednak pozostawała na miejscu w charakterze ludności ujarzmionej. Obok więc rozmnożenia się liczebnego ludu, obce migracje mogą rzucić światło na okoliczności, w jakich zaczynała się rozkładać pierwotna jedność prasłowiańska. Najwcześniejszym terenem ekspansji słowiańskiej były ziemie sięgające na wschodzie po środkowy Dniepr. Przebywających już w IV w. na tym obszarze Słowian późniejszy pisarz gocki (piszący w VI w.) nazywa Antami. Opanowanie przez Hunów stepów czarnomorskich i ziem położonych na północ od Dunaju powstrzymało posuwanie sią Słowian ku południowi. Dopiero więc po rozpadnięciu się państwa Attyli, ekspansja w tym kierunku została przez nich wznowiona i fala najazdu słowiańskiego osiągnęła Dunaj. Napływała tam ona z dwóch stron: od stepów czarnomorskich i od przełęczy środkowo- i wschodniokarpackich. Prokopiusz z Cezarei, historiograf okresu justyniańskiego, nazywał pierwszych przybyszów Antami, a drugich — Sklawinami.
Wzmianki o Słowianach pojawiają się w źródłach pisanych od końca Vw. Na temat pochodzenia tego ludu, genezy i zajmowanych terytoriów istnieją do dziś dwie wzajemnie wykluczające się teorie. Pierwsza autochtoniczna, według której Słowianie mieli pierwotnie zamieszkiwać głównie ziemie dzisiejszej Polski, co najmniej od epoki żelaza. Druga allochtoniczna, zakłada, że Słowianie przybyli do swoich siedzib z innych obszarów Europy. W teorii tej przeważa pogląd, że pierwotnie mieszkali w górnej części dorzecza Dniepru, choć wskazuje sie i inne regiony. Nie ulega natomiast wątpliwości, że Słowianie przybyli nad Dunaj w drugiej połowie Vw. , wówczas też pojawili sie pod własną etniczną nazwą w przekazach pisanych. Od tego czasu zaczęli też penetrować różne ziemie południowej i środkowej Europy. Dane lingwistyczne wskazują, że początkowo znaczna ich część zamieszkiwała zapewne lesiste tereny środkowej części dorzecza Dniepru, gdzie sąsiadowali z Bałtami, o czym świadczy językowa wspólnota bałtosłowiańska.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)