Finanse przedsiębiorstw
Jednym z zagadnień związanych z finansami przedsiębiorstw jest ryzyko walutowe.
Przedsiębiorstwa prowadzące transakcje na rynkach międzynarodowych w swojej działalności spotykają się z trzema rodzajami ryzyka walutowego:
- transakcyjne ryzyko kursowe
- ryzyko ekonomiczne – wynika ze zmiany kursu walut i wpływa na przyszłą pozycję konkurencyjną przedsiębiorstwa
- ryzyko translacyjne – księgowe – kontowe – jest odzwierciedleniem zmian skonsolidowanych zysków i aktywów w przedsiębiorstwach międzynarodowych jaki wynikają ze zmian kursów walutowych
Waluta funkcjonalna jest to waluta pierwotnego otoczenia ekonomicznego w którym podmiot zagraniczny (finalne przedsiębiorstwo zagraniczne) bezpośrednio prowadzi swoją działalność gospodarczą.
Waluta sprawozdania finansowego jest to waluta kraju macierzystego podmiotu dominującego (korporacji międzynarodowej) w której prowadzi swoje księgi rachunkowe i całą swoją sprawozdawczość finansową.
Metody Rachunku zmian wartości aktywów i pasywów:
1. Metoda aktywów bieżących – trwałych – wszystkie składniki aktywów i zobowiązań bieżących są wycenione po kursach bieżących i na tej podstawie wykazywane w bilansie firmy macierzyste, natomiast aktywa trwałe oraz zobowiązania długoterminowe są wycenione po kursach historycznych. Pozycje rachunku zysków i strat są wycenione (przeliczone) według średnich kursów walut z danego okresu sprawozdawczego. Amortyzacja i odsetki są przeliczane po kursie historycznym.
2. Metoda aktywów pieniężnych / niepieniężnych – (w USA FASB – 8) – wszystkie aktywa pieniężne (gotówka, papiery wartościowe, należności, zapasy) oraz pieniężne pasywa (zobowiązania krótkoterminowe i długoterminowe) są przeliczane po kursach bieżących, wszystkie pozostałe pozycje bilansu przeliczane są po kursach historycznych. Pozycje rachunku zysków i strat ujmowane są według średnich kursów walutowych z danego okresu sprawozdawczego.
3. Metoda czasowa – zapasy są wyceniane za pomocą kursów historycznych, reszta jak w metodzie aktywów pieniężnych / niepieniężnych.
4. Metoda kursu bieżącego – (w USA SFAS – 52 lub FASB – 52) – wszystkie pozycje bilansu wycenione są według bieżącego kursu. Wyjątek stanowią pozycje kapitału własnego, który jest wyliczany za pomocą kursów historycznych.
Sposoby zabezpieczenia się przed ryzykiem transakcyjnym:
- przerzucić ryzyko na kontrahenta – polega to na dążeniu do przeprowadzenia transakcji we własnej walucie, pozwolić sobie na to mogą jedynie przedsiębiorstwa o silnej pozycji na rynku
- opóźniać lub przyśpieszać zapłatę – opóźniać w przypadku gdy spodziewamy się osłabienia waluty, przyspieszać gdy spodziewamy się umocnienia waluty
- zawierać tzw. kontrakty terminowe na rynkach finansowych np. klauzula waloryzacyjna w kontrakcie operacyjnym, która gwarantuje niemożność kursu wobec stabilnej waluty
Finanse w otoczeniu międzynarodowym
W przedsiębiorstwie międzynarodowym trudności w przepływie środków pieniężnych wynikają z:
- bariery lokalnych systemów finansowych (np. opodatkowanie dochodów podlegających transferowi za granicę)
- ryzyka politycznego (np. wprowadzenie restrykcji dewizowych, limitowanie kwot transferowych itp.)
- kosztów transakcji w walutach zagranicznych (ryzyko dywizowe – ryzyko zmiany kursu).