RÓŻNE GATUNKI DRAMATYCZNE
Dramat liturgiczny - gatunek widowisk związanych z liturgią Kościoła katolickiego od X-XVI stulecia, ale nie należał do kanonicznej części nabożeństwa, tzn. że ich wykonywanie nie było obligatoryjne. Mimo to, jeżeli jakiś kościół zaczął wystawianie dramatów, zwykle kontynuował to corocznie (kres położył sobór trydencki). Motywy dramatów liturgicznych wywodziły się z Biblii i apokryfów. Najczęściej podejmowano się tematów związanych z najważniejszymi wydarzeniami roku kościelnego: Bożego Narodzenia i Wielkanocy. Dramaty liturgiczne odgrywano w kościele, rzadziej w miejscu publicznym (targu, centrum miasta). Za najstarszy dramat liturgiczny uchodzi Visitatio Sepulchri, odgrywany w Anglii od X wieku. Aktorami byli uczestnicy nabożeństwa wraz z celebransem, żakami, klerykami. Misterium - wywodzi się z dramatu liturgicznego, jednak misteria przeniesiono poza teren kościoła - na place i rynki miejskie. Do misterium przenikały języki narodowe, więc gatunek stał się szeroko dostępny. Ciągi zdarzeń układano w obszerne cykle, które trwały kilka godzin, dni, a nawet tygodni. Akcja toczyła się na ziemi i sferze pozaziemskiej (raju, piekle). Bohaterami byli ludzie, ale też postaci nadprzyrodzone (anioły, diabły, nawet sam Bóg). Teksty były recytowane, czasem śpiewane. Tematyka wywodziła się z Biblii, apokryfów, hagiografii. Ze względu na odbiorców, zrezygnowano z właściwego symbolizmu i religijno-teologicznego sensu na rzecz dosłowności, a nawet naturalizmu. Z misterium wiąże się pojęcie symultanizmu, czyli prezentacji kilku miejsc na jednej scenie (różne mansjony symbolizowały różne miejsca), np. bohater przechodził z jednego mansjonu do drugiego, dając do zrozumienia, że znajduje się przykładowo w innym mieście. Mirakl - podejmował wątki hagiograficzne i apokryficzne. Najczęściej prezentowano upadek grzeszników, którym w ostatnim momencie pomagała Matka Boska lub któryś ze świętych. Stanowiło to budujący przykład posłuszeństwa wobec zrządzeń Opatrzności. Gatunek powstał w XII wieku.
Moralitet - gatunek pojawił się w XII wieku, a rozwinął w XIV wieku i opowiadał historię Każdego (czyli Everyman), który w obliczu śmierci wyzwalał się od ziemskich pokus i doznawał zbawienia. Akcja toczyła na ziemi lub w przestrzeni pozaziemskiej, nigdy i zawsze (nunc et semper). W moralitecie pojawiali się bohaterowie - ludzie, ale także postaci pozaziemskie: uosobione Śmierć, Sumienie, Cnoty, Przywary. Bardzo ważnym elementem była psychomachia, czyli walkach aniołów i diabłów o duszę Każdego. Monodram - utwór sceniczny, zwykle jednoaktowy, w którym występuje tylko jeden bohater, kierujący swą wypowiedź (wyznanie, opowieść, roztrząsanie) do publiczności, czy jakiegoś audytorium, czy też do konkretnego słuchacza, ale nieobecnego na scenie.
(…)
… dramatu romantycznego. W XVII i XVIII wieku melodramatem nazywano utwór dramatyczny z podkładem muzycznym (także operę). Mimesis - w języku greckim oznacza „naśladownictwo” i tak ten termin rozumiał Arystoteles. Arystoteles ma na myśli naśladowanie natury przy użyciu takich sztuk jak rzeźba, malarstwo, poezja i częściowo muzyka. Naśladowanie nie musi być wierne, rzeczywistość przedstawiona w literaturze może być ujęta w sposób swobodny. Arystotelesowska rzeczywistość może być realna (taka, jaka jest lub była), pomyślana (taka, jaka mogłaby być) lub idealna (taka, jaka powinna być), słowem: zmyślona rzeczywistość ma być analogią realności. To nie bohaterowie tworzą świat przedstawiony, ale to świat przedstawiony wpływa na charakter i wybory bohaterów. We współczesnej literaturze częściej używa się pojęcia fikcji literackiej. Jest to taka właściwość świata przedstawionego, który jest poddany własnej logice i nie powinno się go porównywać do rzeczywistości. Oczywiście, fikcyjny charakter obowiązuje zarówno w realizmie, jak i w fantastyce, ale pewne jego elementy (np. miejsca, wydarzenia historyczne), czytelnik musi odnieść bezpośrednio do własnej wiedzy o świecie rzeczywistym. Mówiąc krócej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)