To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Powstanie i ewolucja pieniądza
Pieniądz - jego początki i powstanie
• W czasach gospodarki naturalnej nie istniała potrzeba istnienia pieniędzy: 1) nie dokonywano wymiany dóbr, 2) nie istniał podział pracy. • Zmiana nastąpiła na skutek specjalizacji. Dzięki niej pojawiły się nadwyżki dóbr; które mogły być wymieniane na inne dobra. • Początkowo wymian dokonywano w formie barteru: jeden towar w zamian za inny. • Początków pieniądza można upatrywać w handlu barterowym. Historia powstania pieniądza • Początkiem była wymiana barterowa (barter),
• Handel barterowy podlegał wielu ograniczeniom i był względnie trudny do przeprowadzenia.
Powszechne ekwiwalenty barterowe • Za każdym razem inny towar stawał się ekwiwalentem towaru nabywanego.
• Ograniczoność wymiany bezpośredniej została przełamana, gdy jeden z towarów awansował do rangi powszechnego ekwiwalentu.
• Dobra takie miały podwójną wartość użytkową: 1) dawna wartość użytkowa produktu, 2) nowa wartość użytkowa polegająca na umożliwieniu nabycia dowolnego towaru. • Wymiana bezpośrednia (barterowa) została zastąpiona dwoma odrębnymi transakcjami:
1) Sprzedaż towaru w zamian za powszechny ekwiwalent; 2) Kupno potrzebnego towaru od innego kontrahenta za ten ekwiwalent. • Ustalały się proporcje wymiany będące wynikiem przetargów. • Wartość towarów ustalana była na podstawie pracochłonności oraz rzadkości, dla przykładu:
- 1 baran wart był 30 kwart miodu. - Wg Homera żelazna zbroja Diomedesa kosztowała 9 wołów, podczas gdy spiżowa pozłacana zbroja Glaucusa kosztowała aż 100 wołów. • Literatura podaje ponad 150 przykładów towarów stosowanych jako powszechny ekwiwalent. • Były to w większości dobra konsumpcyjne: - Zboże (u ludów rolniczych); - Bydło (u ludów pasterskich);
- Plemiona afrykańskie używały wielbłądów zamiast bydła. • Bydło pełniło bardzo ważne funkcje ekonomiczne - dostarczało mięsa, mleka, skór, jak również siły pociągowej, dlatego też było wykorzystywane jako powszechny ekwiwalent. • Powszechnym ekwiwalentem (pieniądzem) mogły być produkty o dużej roli gospodarczej. • Inne przykłady ekwiwalentów:
- futra, - skóry, - płótno, - sól. • Dla przykładu, w czasach pierwszych Piastów dziesięcina opłacana była przede wszystkim skórami lisimi. • Ibrahim syn Jakuba pisał w X wieku, że kupcy czescy „rozliczali się między sobą cienko tkanymi chustami”.
(…)
… w czasie, jest przejmowanie funkcji powszechnych ekwiwalentów przez metale (szlachetne i półszlachetne): - w Grecji: żelazo; - w Rzymie: miedź; - w Chinach: stopy miedzi; • Metale miały bardzo duże znaczenie gospodarcze, jako surowce służące produkcji narzędzi i broni. • Co więcej metale posiadają także dodatkowe cechy: - Trwałość; - Łatwość przenoszenia i przechowywania; - Możliwość dzielenia i łączenia; • Z czasem żelazo i miedź zostały zastąpione przez metale szlachetne (srebro i złoto). • Dlaczego? Metale te posiadają pewne szczególne walory: - Jednorodność (złoto jest złotem a srebro srebrem); - Większa niż w przypadku innych metali trwałość; - Większa wartość ze względu na rzadkość; Cena - miernik wartości
• Wraz z powstaniem pieniądza pojawiła się CENA jako forma wyrażania wartości. • Początkowo pieniądz kruszcowy był odważany - odrąbywano i odważano odpowiednią ilość kruszcu. • Nazwy niektórych walut odzwierciedlają ten fakt: - Funt brytyjski; - Lir włoski; - Liwr francuski; Pojawienie się monet • Pojawienie się pieniądza kruszcowego znacznie ułatwiło wymianę handlową jednakże odważanie było znacznym problemem. • Aby przezwyciężyć te trudności zaczęto posługiwać się „standaryzowanymi” kulkami metalu…
…, a później także w średniowiecznych królestwach i księstwach Europy. • Sytuacji takiej sprzyjało upowszechnienie się monet wykonanych ze szlachetnych metali, które mogli bić wyłącznie władcy. • Często nadużywali oni tego prawa, wytwarzając monety, które zawierały mniejszą ilość metalu szlachetnego niż powinny. • Negatywne skutki takich praktyk były przez długi czas ignorowane. Prawo Kopernika - Greshama…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)