Miedzynarodowe stosunki polityczne - transformacja ładu środkowoeuropejskiego

4. Procesy transformacji ładu środkowoeuropejskiego po „zimnej wojnie” Europa Środkowa - słowiańszczyzna zachodnia, pańśtwa po upadku żelaznej kurtyny, które nie należały do ZSRR
Europa Środkowo-wschodnia - region poza strefą rozwoju w rozumieniu zachodu, często jest to po prostu Europa Wschodnia (wrzucana do jednego gara z Rosją)
Grupa Wyszehradzka, CEFTA - inicjatywy, które mają na celu wyodrębnienie Europy Środkowej, państwa znacznie bardziej rozwinięte niż wschód
Polska i Rumunia mają fundamentalne znaczenie dla rozkładu sił w obu częściach Europy Blokowe uwarunkowania bezpieczeństwa po II wojnie światowej
- Ład po II WŚ oparty został formalnie na systemie Narodów Zjednoczonych, który usankcjonowały 2 jedyne i rzeczywiste mocarstwa: USA i ZSRR. - dwubiegunowy ład nie taki sam przez cały czas: pocz. zimnej wojny poł. lat 40 zapadła żelazna kurtyna - 2 bloki wsch.- Układ Warszawski 1955 i zach. NATO- traktat Waszyngtoński 1949
Nowością było to, że ład ten nie dotyczył tylko kwestii bezpieczeństwa, ale także: gospodarczych (Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy), kulturalnych i praw człowieka (UNESCO) oraz innymi kwestiami (inne org. wyspecjalizowane jak np. FAO - zajmująca się wyżywieniem i rolnictwem).
Układ bipolarny (system dwubiegunowy) -
stan rzeczy w latach 1945-89 w skali globalnej
Czynniki sprawcze układu bipolarnego:- nowy układ sił po II wojnie światowej (jedne państwa stawały się mocarstwami, a drugie traciły znaczenie)
- wyłonienie dwóch faktycznych zwycięzców (USA, ZSRR); duumvirat - dwa supermocarstwa - rywalizacja między USA i ZSRR jako liderami dwóch biegunów - oraz państwami znajdującymi się w ich strefach wpływów - USA i ZSRR dążyły do utrzymania stref wpływów oraz do ich poszerzania - USA pełniły rolę supermocarstwa we wszystkich głównych sferach życia międzynarodowego, a ZSRR był potęgą w zasadzie w sferze militarnej
- doktryna Trumana (1947) - komunizm jest głównym zagrożeniem pokoju na świecie, USA będzie wspierać państwa niekomunistyczne i interweniować we wszystkich konfliktach po ich stronie
-doktryna Breżniewa (1968) - ZSRR jest obrońcą socjalizmu i będzie interweniować zawsze i wszędzie, gdzie jest on zagrożony
-1947 - plan Marshalla jako zachęta dla państw niekomunistycznych, by współpracowały z USA
-1947 - COMINFORM - Szklarska Poręba, koordynacja polityki komunistycznej jako odpowiedź na plan Marshalla, Tito obiera inną drogę komunizmu i odcina się od ZSRR
-1947-1949 - ważą się losy Niemiec, ZSRR przeciwne zjednoczeniu, Alianci jednoczą swoje strefy (Bizonia, potem Trizonia)

(…)

… i niewielkiego pola manewru
WĘGRY
CZECHOSŁOWACJA
NIEMCY
wiosna '89 - Lipsk, wystąpienia przeciw władzy, wizyta Gorbaczowa, który mówi, że ZSRR zezwala na zmiany w NRD i znosi doktrynę Breżniewa
masowe protesty i msze masowe (opozycja była słaba, związana głównie z kościołem luterańskim)
upadek muru berlińskiego 9 listopada 1989
od 55 roku stosunki RFN i NRD mają stosunki dyplomatyczne z państwami bloku…
… wewnętrzne:
kryzys wewnętrzny w NRD
stan powiązań NRD - RFN osiągnięty w 1989, dzięki prowadzeniu polityki odprężenia, oraz przekonanie mieszkańców Niemiec co do słuszności zjednoczenia
zachowanie opcji i doktryny ogólnoniemieckiej przez RFN
9.11.1989 - początek procesu zjednoczeniowego - otwarcie granicy „niemiecko - niemieckiej” i „upadek” muru berlińskiego. Wizyta Kohla w Berlinie.
28.11.1989 - Kohl…
… politycznej; 2) funkcji zewnętrznej - działania zmierzające do reformowania istniejących i tworzenia nowych międzynarodowych instytucji bezpieczeństwa.
Od początku lat 90. XX wieku w tzw. trzeciej wielkiej debacie w teorii stosunków międzynarodowych ścierały się dominujące w poprzedniej dekadzie nurt neorealistyczny z neoliberalizmem. Ten ostatni nurt nazywany neoliberalnym instytucjonalizmem lub pluralizmem…
... zobacz całą notatkę