Historia naturalna w teorii mediów:
1. Przełom XIX i XX wieku (do lat 20-tych, 30-tych) - faza wszechmocnych mediów - przepotężna moc oddziaływania na odbiorców, bez rozważań nt. różnic między prasą i radiem, życie społeczne dokonuje się pod dyktando ludzi kontrolujących media i samych mediów, tezy nie zostały poparte żadnymi badaniami, przyjęto je na zasadzie „zdroworozsądkowej”, obserwowano wpływ intensywnej reklamy na wzrost sprzedaży (dziś wiadomo, że ludzie nie doceniają mocy reklam, uważają się za bardziej odpornych niż są w rzeczywistości), na przyjęcie tej tezy wpłynął też szybki rozwój propagandy i prowadzonych nad nią w państwach totalitarnych badań.
2. Od lat 20-tych do lat 60-tych - faza testu teorii wszechmocnych mediów - intensywne badania nt. wpływu mediów na odbiorców, szczególnie na dzieci i młodzież, wiele zarzutów metodologicznych; P. Lazarsfeld, R. Merton, B. Berelson - w roku 1944 stworzyli podstawy teoretyczne badań wpływu przekazu medialnego, m.in. założenia metodologiczne metody analizy treści (Berelson), które umożliwiły badanie treści filmów propagandowych, komiksów, słuchowisk radiowych, prasy; faza zdominowana przez badaczy, którzy chcieli znaleźć dowody na szkodliwy wpływ mediów na odbiorców - badania z tego okresu potwierdzają szkodliwość niektórych treści (nie należy jednak traktować ich zbyt obiektywnie), wprowadziły przekonanie o słuszności rzetelnego badania mediów, badacze przekonali się, że wypracowane w innych dyscyplinach kompetencje (socjologiczne i psychologiczne) nie są wystarczające do badań nad mediami - badania medioznawcze stanowią autonomiczny obszar refleksji, rozczarowanie wynikami badań nad oddziaływaniem mediów (J. Klappen: „Komunikacja masowa nie odgrywa roli koniecznej ani wystarczającej przyczyny skutków obserwowanych wśród widowni, ale oddziałuje przez czynniki pośrednie”), budowanie modeli oddziaływania zawierających różną ilość zmiennych, wśród naukowców ukształtowało się przekonanie, że ważna zmienną są kompetencje komunikacyjne odbiorców - poziom wykształcenia, badacze zorientowali się, że badanie mediów jest znacznie trudniejsze niż można przypuszczać - w analizie należy brać pod uwagę więcej zmiennych i rozwijać autonomiczną metodologię; zakończenie tej fazy przypada około 1960 roku.
3. Od lat 60-tych do lat 70-tych - ponowne odkrycie wszechmocy mediów - charakterystyczny dla nauki ponowny, znaczący zwrot - badacze uznali, że teza o braku oddziaływania zyskała niezrozumiale silną pozycję - poprzez analizę istniejących badań starali się dokonać ich reinterpretacji, zwrot ten związany był z gwałtownym rozwojem telewizji przyciągającej ogromne grupy reklamodawców, uznano, że badacze nieświadomie realizowali politykę wielkich lobbystów przemysłowych, których produkty były reklamowane w TV, odniesienie do badań psychologicznych - laboratoryjnych, eksperymentalnych, w których udowodniono, że istnieje silna korelacja między stopniem, natężeniem, ilością ekspozycji bodźca a jego efektem, okres ten miał także pozytywne cechy - po wznowieniu badań z innej perspektywy zwrócono uwagę na to, że zmiany dokonują się jeśli bodźce medialne są eksponowane w sposób długotrwały oraz na to, że równie ważne jak emocje jest wiedza ludzi dotycząca rzeczywistości, naświetlono także rolę środowisk opiniotwórczych i autorytetów; w tej fazie wzbogacono badania nad przekazem mediów o nowe problemy, np. zauważono, że organizacje medialne nie są neutralne, pracują w nich ludzi wyrażający swoje postawy, wprowadzono do świadomości potocznej istotność badań nad mediami, badania medialne stały się instytucją społeczną.
(…)
… dokonują selekcji informacji, Skimmer - paradygmat poznawczej psychologii człowieka, stałej gotowości ludzi do doszukiwania się sensu w świecie.
Poziomy psychologii poznawczej człowieka:
- poziom I - podmiot dokonuje kwalifikacji mediów ze względu na własne potrzeby emocjonalno-intelektualne, wybiera media charakteryzujące się podobnym obrazowaniem rzeczywistości,
- poziom II - podmiot dokonuje…
… empirycznie, sam Gerbner nie zdawał sobie z tego sprawy, uznają tę koncepcję za rozstrzygającą;
podejście konstruktywistyczne nie zastąpiło wcześniejszych koncepcji oddziaływania mediów - w przestrzeni teoretycznej pojawiają się dziś rozmaite teorie. Społeczny konstruktywizm zyskał bardzo silne teoretyczne wsparcie, medioznawcy w większym stopniu odwołują się do dynamicznie rozwijanych badań antropologii…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)