Diada ideologiczna: prawica - lewica

Diada ideologiczna: prawica – lewica /sens przeciwstawienia/ (zagadnienie nr 7) Mówiąc o lewicy i prawicy warto zacząć od tego, że nie są to pojęcia o charakterze  ontologicznym, pojęcia te należy traktować typologicznie. Są tym czym je nazywamy w  relacji do ich przeciwstawienia. Jeśli, dla przykładu, na scenie politycznej byłaby tylko jedna  partia socjalistyczna i jedna partia komunistyczna to prawicą byłaby partia socjalistyczna,  lewicą komunistyczna.  Diada „lewica – prawica” to terminy antytetyczne, umiejscowione na osi horyzontalnej  („blisko – daleko”) wg zasady: „albo – albo” i „ani – ani”. Diada „lewica – prawica” może  być też ujęta wertykalnie, na osi pionowej, wg kryterium „góra – dół” albo „naprzód – do  tyłu”. By przeciwstawić te dwa pojęcia kolejno określając lewicę i prawicę mówimy:  „czerwoni, biali”, „postępowcy reakcjoniści”, „partia ruchu, partia oporu”, „partia rewolucji,  partia porządku”.  Nazwy „lewica” i „prawica” swą etymologię wywodzą ze Zgromadzenia Narodowego we  Francji w 1789 r. – rewolucjoniści zasiedli po lewej ręce przewodniczącego, obrońcy „starego  porządku” po prawej.  „Fakt, że prawica i lewica są względem siebie przeciwstawne, oznacza po prostu, iż nie  można należeć jednocześnie do prawicy i lewicy” (Norberto Bobbio, Prawica i lewica,  Kraków-Warszawa 1996, s. 73). są to pojęcia wykluczające się „w tym sensie, że żadna  doktryna i żaden ruch nie mogą być jednocześnie prawicowe i lewicowe”. By ukazać przeciwstawność lewicy i prawicy warto zaprezentować ich cechy  konstytutywne. W przypadku lewicy mamy antropologiczny optymizm (człowiek postrzegany  jako istota z natury dobra, chociaż myślenie lewicowe często wyklucza istnienie stałej natury  człowieka, np. w marksizmie). Kiedy przyjmiemy, że w stanie natury ludzie byli szczęśliwi to  to właśnie implikuje antropologiczny optymizm. Ojciec myślenia lewicowego – J.J. Rousseau  – uznał, że człowiek w stanie natury był wolny, szczęśliwy, dobry, a popsuła go cywilizacja.  Główną przyczyną zła w instytucjach była ich nieegalitarność.  Prawica zaś zakłada  antropologiczny pesymizm – implikuje go koncepcja Hobbesa, według której stan natury był  okresem bezprawia i braku bezpieczeństwa, a ludzie ze sobą walczyli (człowiek człowiekowi  wilkiem).   Koncepcje lewicowe zakładają konstruktywizm – skoro wiemy jaki porządek chcemy  stworzyć to musimy przejść do praktyki. Może to przybrać postać rewolucyjną. Doktryny,  które sytuują się na prawicy są przeciw metodzie rewolucyjnej. Były przeciw temu, co  ... zobacz całą notatkę