To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Behawioralne uwarunkowania zdrowia i choroby.
Pojęcie i istota zachowań zdrowotnych
Zachowania zdrowotne (ZZ)- zachowania rozpatrywane z punktu widzenia ich znaczenia dla zdrowia. Trudność precyzyjnego definiowania zachowań zdrowotnych wynika z tego, że związek zachowań ze zdrowiem jest wieloznaczny, ulega zmianie w toku rozwoju wiedzy o zdrowiu i chorobach oraz wymaga skonkretyzowania. Dotyczy prostych nawyków codziennej higieny jak i złożonych praktyk zdrowotnych.
Skutkowe, funkcjonalne pojęcie zachowań zdrowotnych
Zachowanie może mieć dla zdrowia skutki korzystne i niekorzystne, czyli wyróżnia je funkcja względem zdrowia. Z definicji skutkowej można wyróżnić zachowania prozdrowotne i antyzdrowotne. Ta definicja jest najczęściej wykorzystywana. Odwołuje się do wyników badań epidemiologicznych, a stan zdrowia najczęściej jest rozpatrywany z perspektywy obiektywnych danych analitycznych i medycznych. Zachowania zdrowotne definiuje się na mocy wiedzy obiektywnej określającej związek zachowania ze zdrowiem.
Związek bezpośredni i doraźny (np. obniżanie napięcia przez ćwiczenie relaksacyjne lub inne - cel można osiągnąć na wiele sposobów - wielofunkcyjność związków zachowania ze zdrowiem). Związki pośrednie - różne interpretacje - konkretna czynność wpływa na samopoczucie fizyczne poprzez oddziaływanie na psychikę lub odwrotnie. Ten związek wsytępuje także w formie odroczonej i bardziej ukrytej(np. ćwiczenia rekreacyjne wpływają na zmianę sylwetki, tłusta dieta na zmiany miażdżycowe poprzez podwyższenie cholesterolu).
Wzory zachowań mogą być elementem tradycji i procesów socjalizacyjnych.
Frączek i Stępień: aspekt społeczno-kulturowy zachowań związanych ze zdrowiem - kategoria socjopsychologiczna, określająca takie czynności podejmowane i realizowane przez ludzi, które:
Bezpośrednio i doraźnie lub pośrednio i w dalszej perspektywie sprzyjają bądź szkodzą utrzymywaniu normatywnych standardów zdrowia fizycznego i/lub psychicznego;
Kształtują się w rezultacie doświadczeń socjalizacyjnych jednostki, zwłaszcz poprzez interakcję z bezpośrednim otoczeniem społecznym;
Są na tyle powszechne czy masowe, iż stanowią problem społeczny, a nie dotyczą tylko jednostki;
Schwarzer - zachowania istotne dla zdrowia - nadrzędne wobec dwóch kategorii zachowań: promujących zdrowie i ryzykownych.
Celowościowe pojecie zachowań zdrowotnych
ZZ = czynności celowo ukierunkowane na zdrowie. Istotną rolę odgrywa przekonanie człowieka o znaczeniu zachowania dla zdrowia. Przekonania wynikają z doświadczeń, wiedzy, cech osobowości, aktualnego stanu zdrowia.
Mazurkiewicz- ZZ = wszelkie zach.(nawyki, zwyczaje, postawy, itd.) w dziedzinie zdrowia. Zach. zdrowotne określa jak człowiek pojmuje zdrowie, jak je ocenia, jak reaguje na zdrowie innych.
(…)
… się ze zmianą rozwojową (decyzja o poczęciu dziecka/ zmiana zachowań antyzdrowotnych na skutek choroby).
Badania nadstrukturą zachowań zdrowotnych
- populacja polska, a zwłaszcza studencie częściej uznają za zachowania służące zdrowiu te, które są związane ze zdrowiem psychicznych (higiena psychiczna, ekspresja emocji, relaks, techniki antystresowe).
- współcześnie do ZZ wykrytych w badaniach…
… się wokół trzech czynników:
1) zachowania prewencyjne, dostosowane do norm zdrowotnych i oczekiwań;
2) zdrowa dieta i ruch;
3) relaks, odpoczynek, higiena psychiczna;
(wcześniej zauważył to Mechanic)
Dolińska-Zygmunt badając podmiotowe uwarunkowania zachowań promujących zdrowie, skonstruowała inwentarz ZZ i wyodrębniła 6 czynników, wśród nich: zachowania żywieniowe, aktywność fizyczna, badania kontrolne…
…, aktywny wypoczynek
Styl życia
Tego określenia używa się w kontekście badań nad zdrowiem w różnych znaczeniach.
W nurcie badań medycznych i epidemiologii behawioralnej oznacza luźno powiązany zespół zachowań (nawyków i czynności) charakterystycznych dla danej jednostki lub grupy (warstwy) społecznej i mający istotne znaczenie dla zdrowia. W ramach obiektywnych badań ustala się zespoły zachowań szkodzące…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)